Вопросительная интонация

Вопросительная интонация выражается, так же как и в русском языке, повышением тона. В польском языке вопросительные предло­жения обычно начинаются с вопросительного слова. Вопросительная частица czy ставится всегда в начале предложения. При наличии вопросительного слова вопросительная интонация выражается сла­бее, чем тогда, когда вопрос выражается только с помощью интона­ции. В вопросительном предложении выделяется логическим ударе­нием то слово, к которому относится вопрос.

032. l. Czy był dzwonek? 2. Czy czytasz po polsku? 3. Czy masz drugi tom? 4. Czy była burza? 5. Czy to jest jego brat? 6. Czy on czytał wam Mickiewicza?

L. CzyStefan i Hanka pójdą jutro do kina? 2. Czy Stefan i Hanka pójdą jutro do kina? 3. Czy Stefan i Hanka pójdąjutro do kina? 4. Czy Stefan i Hanka pójdą jutrodo kina?

034. l. Czyj to pies? 2. Czyj to papier? 3. Czyj to zeszyt? 4. Czyja to czapka? 5. Czyja to praca? 6. Czyja to tablica? 7. Czyje to boisko?

035. l. Kiedy ona tu była? 2. Ile masła kupiła Helena? 3. Może Michał jest chory? 4. Co tu leży? 5. Co to jest? 6. Kto to jest? 7. Dlaczego jego czapka tu leży? 8. Dlaczego on pisze? 9. Jaka to góra? 10. Jakie to morze?

Сочетания szcz [żcz], żdż, dżdż

036. l. Często jeżdżę do Ireny. 2. Padał deszcz. 3. Była dżdżysta pogoda. 4. Halina ma nowy płaszcz. 5. Czy ten płaszcz jest czarny? 6. Ten męż­czyzna ma czarny płaszcz. 7. Tam leży szczotka. 8. Co jeszcze tam leży? 9. Bydgoszcz to miasto. 10. Szczytno to miasto. 11. Bydgoszcz i Szczytno to miasta.

Słownik

czy разве, ли, ль (частица)	padać l) падать; 2) идти (о дожде)
deszcz дождь	płaszcz l) плащ; 2) пальто
dlaczego почему	pójdę (я) пойду
dżdżysty дождливый	rano l) утро; 2) утром
góra ropa	szczotka щётка
ile сколько	szczyt вершина, пик
jeszcze ещё	wasz ваш
jeżdżę, jeżdżą (я) езжу, (они) ездят	wyjeżdżam (я) уезжаю
kiedy когда	wyjeżdżasz (ты) уезжаешь

037. l. Kto to jest? — To jest nasza lektorka pani Małecka.

2. Czy on studiuje język niemiecki? — Nie, on studiuje język francuski.

3. Czy Nina tu była?—Nie, Niny tu nie było.

4. Czytam nowe opowiadanie. — Rozumiem każde zdanie.

5. Czy rozumiesz to zdanie? — Nie, nic nie rozumiem.

6. Czy ten mężczyzna to brat pani Marii? — Nie, to jest jej mąż.

7. Co tu leży? — Tu leży kamień.

038. l. Czy jesteś studentem? — Nie, jestem słuchaczem. 2. Czy jesteś robotnikiem? Czy jesteś tłumaczem? — Nie, ja nie jestem tłumaczem, mój kolega Sienkiewicz jest tłumaczem. 3. Jesteśmy słuchaczami. 4. Jes­teśmy robotnikami. 5. Jesteśmy tłumaczami. 6. Czy jesteś studentką? — Nie, jestem robotnicą. 7. Moja siostra jest tłumaczką. 8. Jesteśmy studentkami. 9. Co czytasz? — Czytam książkę. 10. Kiedy byłeś u siostry? 11. Czy kupiłeś zeszyt dla siostry? 12. Czy byłeś tam? 13. Czy kupiłeś chleba? 14. Jaka to książka?

039. l. Rano było bardzo zimno. 2. Czy znasz miasto Kazimierz? 3. Dla­czego on dobrze mówi po czesku, a ty tak źle? 4. Czy ta zielona książka to słownik francuski?

Прошедшее время глагола być (единственное число)

мужской род	женский род	средний род
byłem	byłam	było
byłeś	byłaś
był	była

Słownik

kupiłeś (ты) купил	silny сильный
kwadrans четверть часа	siła сила
linia линия	siostra сестра
nie нет; не	słońce солнце
nic ничто; ничего	środa среда (день недели)
niebieskil. голубой; 2. небесный	środek середина
pani вы (вежливое обращение к женщине); женщина	teraźniejszy l) грам. настоящее (о врем.); 2) нынешний
niktникто	wieś деревня, село
opowiadanie рассказ	zielony зелёный
niemiecki немецкий	ziemia земля
robotnica работница	zima зима
robotnik рабочий	zimno холодно
rzeczownik имя существительное	źle плохо

040. l. Jaki dziś ciepły dzień! 2. Czy dziś jest niedziela?—Nie, dziś jest poniedziałek. 3. Łódź to duże miasto. 4. Grudzień to już zima. 5. Student Kowalski idzie na boisko, tam jest mecz. 6. Kiedy była wycieczka do Kazimierza?

041. l. Henryk ma ciemny płaszcz. 2. Czy płaszcz Zdzisława jest ciepły? 3. Gdzie jest mój ołówek? 4. Gdzie byłeś wczoraj? 5. Gdzie są książki? 6. Czy często chodzicie do brata?

042. ściana / liść / miłość / gość / liście / iść

043. Обратите внимание на различие в произношении:

wieś — wieść koś — kość nieś — nieść

(деревня) (весть) (коси) (косить) (неси) (нести)

044. Обратите внимание на различие в произношении сочетаний szcz и ść:

szczeka — ścieka zaczyna się — zacina się

(лает) (стекает) (начинается) (запинается)

szczera — ściera (искренняя) (трет, стирает)

045. październik jeździć gwóźdź październikowy

jeździ gwoździe jeździmy

046. gwoździe / drożdże / jeździ / wyjeżdża

047. Обратите внимание на различие в произношении rz после звон­ких и после глухих согласных:

brzeg — przed / drzewo — trzeba / grzyb — krzyk / gwiazda — kwiat

048. l. Tu jest wysoki brzeg Wisły. 2. Pod drzewem jest grzyb. 3. Czy słyszysz krzyk? 4. Ten trzeci dom to nasza szkoła. 5. Przepraszam, czy kolega Sikorski jest tam? 6. Grzegorz już przeczytał ten tom.

049. l. Ten wielki gmach to bank. 2. Zdzisław studiuje język angielski. 3. Ten Anglik to nasz lektor. 4. Kluczbork to małe miasto. 5. Mój ko­lega był w Anglii. 6. Michał wchodzi do banku.

Słownik

bić бить	mieć иметь
być быть	młodzież молодёжь
ciemny тёмный	miłość любовь
ciepły тёплый	niedziela воскресенье
duży большой	objaśniać объяснять
dzień день	październik октябрь
dziś сегодня	październikowy октябрьский
gdzie где	poniedziałek понедельник
gość гость, посетитель	słuchać слушать
grudzień декабрь	ściana стена (деревянная; внутр.)
iść идти	tydzień неделя
jeździć, jeździ, jeździmy ездить,	wołacz звательная форма
(он, она) ездит, (мы) ездим	wołać звать
liść лист (часть растения)	wycieczka экскурсия
mecz матч	zwyciężyć победить

050. l. Łódź dzisiejsza. 2. Chleb wiejski. 3. Talerz zupy. 4. Mąż Zofii. 5. Nóż Danuty. 6. Młodzież wiejska. 7. Lekarz Wołowski. 8. Śnieg biały.

051. l. Brat Grzegorza. 2. Ołówek Wiktora. 3. Pies Zofii. 4. Student Wójcicki. 5. Zeszyt brata. 6. Noc była ciemna.

052. l. Talerz Michała. 2. Nóż Oli. 3. Mąż Ewy. 4. Młodzież szkolna. 5. Lekarz Adamski. 6. Chleb leży.

053. l. List z Lublina. 2. List od Marii. 3. Idź z nim. 4. Idź bez Stefana. 5. Pod oknem. 6. Pod mostem.

054. l. Wchodzi Olek i mówi: «Jest list od Anki». 2. Moje biurko stoi pod oknem. 3. Andrzej z Michałem byli w szkole. 4. Mąż Zofii to mój kolega. 5. Nóż jest tu, chleb leży tam. 6. Mąż Sabiny to brat Anny. 7. Ta wycieczka to młodzież szkolna. 8. Michała leczy lekarz Adamski.

Słownik

angielski английский	pod под
Anglia Англия	prośba просьба
Anglik англичанин	przeczytać прочитать
bank банк	przepisać переписать
brzeg берег	przepraszać извиняться
chwila минута	przychodzić приходить
ćwiczenie упражнение	przyjść прийти
grzyb гриб	przynieść принести
kongres конгресс	sierpień август
krzyk крик	trzeba надо
kwiat цвет, цветок	trzeci третий
liczba число (количество)	trzy три
od от	wchodzić входить
odchodzić уходить	wczoraj вчера
odpowiadać отвечать	wstawać вставать

055. l. To jest pociąg do Szczecina. 2. Proszę o pięć biletów, dziękuję. 3.Kiedy będzie dzwonek? — Dzwonka nie będzie. 4. Pogoda jest piękna.

Вспомните названия дней недели

poniedziałek	piątek
wtorek	sobota
środa	niedziela
czwartek

056. Вставьте названия соответствующих дней недели:

l. Dziś jest niedziela, wczoraj była..., jutro będzie... 2. Jutro będzie środa, dziś jest.... 3. Wczoraj był czwartek, dziś jest.... 4. Dziś jest sobota, jutro będzie..., pojutrze (послезавтра) będzie.... 5. Pojutrze będzie czwartek, jutro będzie....6. Dziś jest piątek, jutro będzie.... 7. Dziś jest poniedziałek, pojutrze będzie.... 8. Wczoraj był poniedziałek, jutro będzie.... 9. Pojutrze będzie niedziela, dziś jest....

057. Gdańsk / rumuński / państwo / gdański / fiński

państwowy / żeński / pański

058. l. «Czytał» to rodzaj męski, a «czytała» to rodzaj żeński. 2. Ko­lega Stroński studiuje język fiński. 3. Moi koledzy Urbański i Szczepański studiują język rumuński. 4. Port szczeciński jest bardzo duży. 5. Czy często czytasz po polsku? — Częściej czytam po rosyjsku.

059. l. Czy Zofia Kowalska to pańska żona? 2. Gdańsk to stare miasto. 3. Czy jesteś szczęśliwy? 4. Proszę usiąść.

060. l. Jutro oddam wam zeszyty. 2. Lektor odda nam zeszyty. 3. «Świtezianka» to ballada Mickiewicza. 4. Anna codziennie czyta gazety. 5. Tu są fińskie gazety, a gdzie są inne? 6. To dziennik rumuński.