Күчлгч зәӊг

Заквр, сурвр, селвг, күсл, дуудвр, зөвшәл медүлҗәх зәӊгиг күчлгч зәӊг гиҗ нерәднә. Күчлгч зәӊгин хөөн хәәкргч темдг эс гиҗ цег (!.) тәвгднә. Υлгүрнь: Нууриг бальчгас арчултн! Нууриг бальчгас арчултн.

Буйнч күүнд кишг ирдг.

Үн келсн үнтәд тоолгддг

Рис. У озера сидит мужчина, из воды водяной дает ему топор

Сүк

Нег угатя урч сүкән нуурт унһачкна*. Сүк уга урч – һар уга мет, гиһәд эн зовад сууна. Эн кемлә Усна эзн уснас һарч ирәд:

- Урч, иигтлән юунд зовҗанч?

- Өрк-бүлән теҗәҗәсн* сүкән уснд унһачкв, - гиҗ урч хәрү өгнә.

- Бичә зов, мә эн сүк, - гиһәд Усна эзн урчд алтн сүк уснас авч ирнә.

- Уга. Энтн мини сүк биш.

- Не, тиим болхла, энүг ав, - гиҗ келәд, урчд цаһан мөңгн сүк өгнә.

- Энтн бас мини биш, - гиҗ урч саналдна.

Не, тиигхлә, энүг ав гиһәд, модн иштә сүк урчд өгнә.

- Энтн мини сүк - гиҗ урч байрлна.

- Не, тиим болхла, эн хойр сүкиг бас ав. Эн – мини ачлвр - гиҗ Усна эзн келв. (Лев Толстой)

_____________________________________________________________________

Яһад урч зовна?

Усна эзн ямаран хойр сүк урчд өгнә?

Юңгад урч түрүн хойр сүк авсн уга?

Юунд урч байрлв?

Усна эзн урчд ямаран ачлвр өгв? Юңгад?

*Усна эзн – водяной

* геех – потерять

* зовх – страдать

* теҗәх – обеспечивать

* ачлвр – поощрение

Нег зүсн мөчмүд

Нег келлһнә хүвәр келгдсн, нег сурврт хәрү өгчәх үгмүдиг нег зүсн мөчмүд гиҗ нерәднә. Υлгүрнь: Усна эзн алтн, цаһан мөӊгн, модн иштә сүк урчд белглв.