 |
Главная Случайная страница Контакты | Мы поможем в написании вашей работы! | |
Категория падежа
|
|
В татарском языке, так же как и в русском, количество падежей - шесть. Для усвоения падежей важно знать соответствие падежных вопросов в русском и татарском языках.
| падеж | вопрос | без аффикса принад- лежности, с аф. 1, 2 лица. мн.ч. | примеры | с аффик-сом прин-ти 1, 2 л. ед. ч. | примеры | с аффик-сом прин-ти 3 л. | примеры |
| Баш килеш Основной падеж | кем? нәрсә? кто? что? | апа әни көн | апам, апаң әнием, әниең көнем, көнең | апасы, апалары әнисе, әниләре көне, көннәре | |||
| Иялек килеше Притяжа-тельный падеж | кемнең? чей? чья? чье? нәрсәнең? нинең? чей? у чего? | -ның/ -нең | апаның әнинең көннең | -ның/ -нең | апамның, апаңның әниемнең, әниеңнең көнемнең, көнеңнең | -ның/ -нең | апасының, апаларының әнисенең, әниләренең көненең, көннәренең |
| Юнәлеш килеше Направи-тельный падеж | кемгә? кому? к кому? на кого? нәрсәгә? нигә? на что? зачем? чему? к чему? об что? кая? куда? ничәгә? к скольки? на сколько? | -га/-гә | апага әнигә китапка даруга өстәлгә шәһәргә өчкә биш көнгә ун сумга | -а/-ә | апама, апаңа әниемә, әниеңә көнемә, көнеңә | -на/-нә | апасына, апаларына әнисенә, әниләренә көненә, көннәренә |
| Төшем килеше Винитель-ный падеж | кемне? кого? нәрсәне? нине? что? | -ны/-не | апаны әнине көнне | -ны/-не | апамны, апаңны әниемне, әниеңне көнемне, көнеңне | -н | апасын, апаларын әнисен, әниләрен көнен, көннәрен |
| Чыгыш килеше Исходный падеж | кемнән? от кого? с кого? нәрсәдән? от чего? из чего? с чего? кайдан? откуда? | -дан/ -дән -тан/-тән -нан/ -нән | ападан әнидән көннән таштан урамнан | -нан/ -нән | апамнан, апаңнан әниемнән, әниеңнән көнемнән, көнеңнән | -ннан/ -ннән | апасыннан, апаларыннан әнисеннән, әниләреннән көненнән, көннәреннән |
| Урын-вакыт килеше Местно-временн. падеж | кайда? где? кемдә? у кого? на ком? нәрсәдә? нидә? на чем? в чем? кайчан? когда? ничәдә? во сколько? | -да/-дә -та/-тә | өстәлдә әнидә китапта шимбәдә алтыда | -да/-дә | апамда, апаңда әниемдә, әниеңдә көнемдә, көнеңдә | -нда/ -ндә | апасында, апаларында әнисендә, әниләрендә көнендә, көннәрендә |
Основной падеж татарского языка отчасти соответствует именительному падежу русского языка: Әни кайтты. Мама пришла. И этот падеж употребляется чаще, по сравнению с остальными. Слово в основном падеже в предложении может выступить подлежащим, дополнением, определением, сказуемым, обстоятельством (совместно с послелогами и послеложными словами). Алсу килде. Пришла Алсу. Мин кибеттән алма алдым. Я в магазине яблоко купила. Бу таш өй бик матур. Этот каменный дом очень красивый. Мин - студент. Я - студент. Театр янында очрашырбыз. Встретимся возле театра.
Притяжательный падеж: Апаның эше бик күп. У сестры много дел. Дәфтәрнең битен ертып алдым.
Направительный падеж: Апа шәһәргә китте. Безгә сигезгә килергә куштылар. Бу китапны илле сумга алдым.
Винительный падеж: Китапны алам беру книгу, апаны сагынам скучаю по сестре.
Исходный падеж: урамнан кереде. Мин эштән кайттым. Бу бина таштан эшләнгән.
Когда татарский вопрос соответствует русскому из кого?, существительное употребляется только в форме множественного числа, например: Б у группа укытучылардан тора. Эта группа состоит из учителей.
Местно-временной падеж употребляется для обозначения местонахождения предмета или времени, к которому относится действие или состояние. Мин Казанда яшим. Я живу в Казани. Мин алтыда торам. Я встаю в шесть.
В татарском языке местоимения изменяются по падежам так же, как и существительные. Личное местоимение мин я в притяжательном падеже имеет форму минем мое.
Числительные вне сочетания с существительными в татарском языке изменяются по падежам так же, как и существительные.
Во всех случаях при склонении слова во множественном числе аффиксы множественности - лар/-ләр, -нар/-нәр присоединяются к основе, а падежный аффикс присоединяется к аффиксам множественного числа: балалар, балаларның, балаларга.
ХОЛЫКНАМӘ
Дата публикования: 2014-11-03; Прочитано: 902 | Нарушение авторского права страницы | Мы поможем в написании вашей работы!
