Метады сістэматыкі раслін

Сістэматыка раслін выкарыстоўвае інфармацыю, атрыманую метадамі даследванняў, якія прымянялі і цяпер выкарыстоўваюць для пабудовы філагенетычных сістэм раслін.

Разгледзем розныя метады сістэматыкі, іх ролю як крыніц філагеніі раслін.

Параўнальна-марфалагічныметадз’яўляецца самым першым па часу ўзнікнення. Не страчвае ён свайго значэння і ў цяперашнія часы. Ён заключаецца ў параўнальным вывучэнні марфалагічных асаблівасцей вегетатыўных і генератыўных органаў раслін. Мяркуюць, што найболь блізкія віды павінны мець найбольшую колькасць падобных марфалагічных прыкмет. Класіфікацыя будуецца на марфалагічных прыкметах, якія не паддаюцца бачным спадчынным змяненням. Чым прыкмета больш устойлівая, тым яна больш трывалая для сістэматычных мэт.

Анатамічныметад у сістэматыцы раслін з’яўляецца вельмі дакладным і аб’ектыўным метадам. Анатамічныя структуры, асабліва сасудзіста-валакністыя пучкі, па часе менш зменлівыя, чым марфалагічныя. Гэты метад дазваляе вызначыць не толькі вялікія сістэматычныя групы, як аднасемядольныя і двухсемядольныя, не толькі сем’і, роды і віды, але нярэдка і разнавіднасці.

Фізіялагічны метад у сістэматыцы раслін выкарыстоўваюць для высвятлення філагенетычных сувязяў паміж таксонамі па прыкметах фотаперыядызму, марозаўстойлівасці, засухаўстойлівасці, магнітатрапізму і іншых.

Эмбрыялагічны (антагенетычны) метад заснаваны на вывучэнні і параўнанні прыкмет розных раслін на розных стадыях іх развіцця. Гэта дазваляе высвятліць паслядоўнасць фарміравання розных структур і ўзаемасувязь ператваральных форм; карэкціраваць філагенетычныя сувязі з дапамогай аналізу антагенетычных шэрагаў (з выкарыстаннем біягенетычнага закона Мюлера-Гекеля).

Геаграфічны і географа-марфалагічны метады. Кожны від расліны мае свае межы геаграфічнага распаўсюджання, так званы геаграфічны арэал. Апошні знаходзіцца ў цеснай сувязі з марфалагічнымі асаблівасцямі віду, з яго прыстасаванасцю, здольнасцю да рассялення і г.д. Арэал адлюстроўвае таксама гісторыю віду.

Гібрыдалагічны метад заснаваны на скрыжавальнасці розных відаў раслін, на сумяшчальнасці і несумяшчальнасці іх. З дапамогай гэтага метаду вызначаюць ступень філагенетычнай блізкасці паміж таксанамічнымі групамі, галоўным чынам шляхам міжвідавой скрыжавальнасці.

Цыталагічны (карыялагічны) метад абапіраецца на вывучэнне клеткі, асабліва яе храмасомнага апарату. Карылагічныя даследванні дазваляюць вырашаць складаныя пытанні ў сістэматыцы таксонаў рознага ўзроўню, вызначаць іх месца ў філагенетычнай сістэме.

Малекулярна-генетычныметад дазваляе даследваць структурна-функцыянальную арганізацію генетычнага апарату клетак, механізмы рэалізацыі спадчыннай інфармацыі. Дазваляе параўнальнае вывучэнне геномнага падабенства таксонаў, атрымаўшых назву генасістэматыкі, ці ДНК- сістэматыкі.

Пылкавы (палінамарфалагічны) метад заснаваны на параўнальна-марфалагічным вывучэнні мікраспор (пылку). Ён дае для філагеніі раслін каштоўны матэрыял.

Філагенетычнае значэнне мае вывучэнне мікраспарагенезу. Каштоўнасць пылковага метаду ў тым, што ён дае магчымасць даставерна супастаўляць (ідэнтыфікаваць) матэрыял. Па характару пылку можна ахарактарызаваць сям’ю, трыбу і нават род. Гэты метад прыменяюць пры спорава-пылкавым аналізе.

Біяхімічны метад выкарыстоўваюць на той падставе, што блізкія віды маюць падобныя хімічныя рэчывы. Многім відам тытуню ўласцівы нікацін; віды кавы ўтрымліваюць кафеін; віды і роды бабовых багатыя спецыфічнымі бялкамі; капусныя – тлустымі алеямі; ясноткавыя – эфірнымі алеямі; малачайныя – каўчуком і г. д.

Метад генетычнага імунітэту заснаваны на ўстойлівасці раслін супраць хвароб. Імунітэт можа служыць як прыкмета для вызначэння філагенетычнага і сістэматычнага становішча асобных відаў раслін. Самі ж паразіты могуць быць выкарыстаны як рэактывы ў сістэматыцы раслін.

Серадыягнастычныметад улічвае асаблівасці рэакцыі сывараткі крыві любога цеплакроўнага арганізму на чужародныя бялковыя рэчывы, уведзеныя ў кроў ці сываратку крыві.

Марфагенетычны метад высвятляе ў параўнальным плане ўзнікненне і развіццё марфалагічных структур і заканамернасці антагенезу.

Палеанталагічны (палеабатанічны) метад заснаваны на вывучэнні выкапнёвых рэштак раслін.

Флорагенетычны метад грунтуецца на вывучэнні часу ўзнікнення фларыстычных комплексаў і відаў, заканамернасцей відаўтварэння.

Антагенетычны метад выкарыстоўвае ўласцівасці паўтарэння антагенезам філагенезу.

Тэраталагічныметад абапіраецца на вывучэнне выродлівасці органаў раслін. Дае падставу для разумення паходжання гэтых органаў.

Матэматычныметад уключае прымяненне матэматычнай статыстыкі, камп'ютарнага мадэлявання ў сістэматыцы раслін.