Типы кабелей и основные элементы

Кабель (голл. kabel – канат, сым арқан), электрлік– сырты қорғағыш қаптамамен қапталған, бір не бірнеше оқшауланған өткізгіштерден (ток өткізетін талсымдардан) тұратын өткізгіш. Кабель электр энергиясын және сигналдарды қашықтыққа жеткізу үшін пайдаланылады. Кабель арналу мақсатына орай күш кабелі (электр энергиясын тасымалдайтын), байланыс кабелі (сигналдарды тасымалдайтын), радиожиіліктік кабель (жоғары жиіліктік) болып бөлінеді. кабельдің құралымы оны тарту (су және жер астында, ауада, зиянды ортада, т.б.) және пайдалану ерекшеліктеріне қарай әр түрлі болып жасалады Күш кабелі талсымдарының көлденең қимасы тасымалданатын электр қуатының шамасына сәйкес 10 – 150 мм2 болады. Кез келген кабельге тән ортақ элементтер: ток өткізетін талсымдар, оқшаулама және сыртын қаптайтын қаптама. Ток өткізетін талсымдар алюминийден немесе мыстан жасалады. Пайдалану мақсатына орай кабель бір сымды немесе көп сымды болады. Кабель оқшауламасы диэлектрик материалдардан жасалады, олар ток өткізетін талсымдарды бір-бірінен және қаптамадан бөліп тұрады. Көп талсымды кабельге жұмыр пішін беру үшін арнаулы құрсаулық оқшауламамен (1-суретте) қапталады. кабельдің цилиндр формалы қаптамасы оқшауланған ток өткізетін талсымдарды ылғал мен химиялық заттар әсерінен қорғайды. Әдетте, қорғасын не алюминийден жасалынған қаптама қолданылады. Пластмасса оқшауламасы бар кабельдердің қаптамасы әр түрлі поливинилхлоридтерден, ал резина оқшауламасы бар кабельде – резинадан жасалады. Қаптаманы мех. зақымнан, тоттанудан қорғау үшін қорғауыш жамылғымен (бронмен) орайды. Бронды қабат ретінде қалыңд. 0,3 – 0,8 мм болат лента пайдаланылады. Кабель керу күшінің әсеріне шыдау үшін сыртына диам. 1,4 – 6 мм мырышталған болат сым оралады. Жоғары кернеулі күш кабелі тармағының ортасы қуыс болады, ол арнайы минералдық маймен толтырылады (2-сурет). Жоғары қысымды Кабельдің оқшауланған тармақтары 15 – 20 ат. қысымдағы маймен толтырылған болат құбырға орналастырылады. Қазақстанда кабель өнімдерін жасаумен “Қазэнергокабель” акционерлік қоғамы шұғылданады (1999). Оның өндірістік қуаты жылына АВВГ, ВВГ күштік кабельін өндіру – 850 км; АКВВГ, КВВГ балқымалық кабельін өндіру – 600 км; АПВ, АППВ қондырғылау кабельін өндіру – 2800 км; А, АС жалаңаш сым өндіру – 500 тн; МФ, МТ-2 троллей сымын өндіру – 200 тн.

Күштік кабель

Рис. 1 Междугородные кабели ТЗ (Г, Б, К): 1 — свинцовая оболочка, 2 — поясная изоляция, 3 — четверка жил, 4 — подушка, 5 — бронепроволоки, 6 — наружный покров (джут), 7 — бронеленты

Кабельдердің басты элементтері ток өткізгаш желілер, оқшауламалар, экрандар, қаптама және сыртқы қабық болып табылады.

(2)

.

S_Σ=S₁-jQ^’_c1-jQ^’_c1=S_рас1

S_рас1=S_Σ1=S_н1+ΔP_Т+jΔQ_Т-jQ^’_c1-jQ^’_c1.

jQ^’_c1=U²_ном∙b1/2;

jQ^’_c2=U²_ном∙b2/2.

Потери в трансформаторах:

ΔP_Т=3I²₂r_T+ΔP_ХХ=(P²₂+Q²₂)/U²_2ном∙r_T+ΔP_XX;

ΔQ_Т=3I²₂x_T+ΔQ_ХХ=(P²₂+Q²₂)/U²_2ном∙x_T+ΔQ_XX;

ΔP_Т=ΔP_КЗ∙S²₂/S²_2ном+ΔP_ХХ;

ΔQ_Т=U_k%/100∙S²₂/S²_2ном+I_μ%/S_2ном.

Билет