Эконометрия пәні

Эконометрия экономикалық байланыстарға сандық сипат беруге арналған жедел дамып келе жатқан ғылым саласы.

Эконометрия терминін кіргізген (1910 ж.) австро-венгриялық бухгалтер П.Цъемпа. Ол шаруашылыққа алгебра мен геометрия әдістерін қолданғанда, қорытындысын тереңірек түсініп ұйымдастыруға болады деп есептеген.

Сөздің өзінің «Экономия» және «метр» деген екі сөзден құрастырылуының өзі Эконометрия пәнінің ерекшелігі – экономикалық құбылыстар мен байланыстарды сандық кескінмен өрнектеуге (өлшеуге) болатынын көрсетеді.

Й. Шумпетер (1883 – 1950) – осы пәннің негізін салушылардың алғашқыларының бірі – атына сәйкес экономикалық теорияда ашылған және негізделген заңдылықтардың сандық кескіні деп есептеген. Ал А.Л. Вайнштейн – советтік ғалым (1892 – 1970) геометрия, планиметрияға ұқсатып, грек сөзі метрияны қосып Эконометрия деп атау керек деп ойлаған. Бірақ әлемдік ғылымда «Эконометрика» деп қалыптасқан. Калай атаса да, Эконометрия – (эконометрика) экономикалық құбылыстарды талдап, өлшеуге арналған ғылым.

Эконометрика ғылымы бірнеше ғылымның қайнап қосылған ерітіндісі тәрізді ғылымаралық пән: ЭМ – эконометрия = ЭТ – экономикалық теория + МЭ – экономикалық математика + МС – математикалық статистика + ж.б. ғылымдар арқылы пайда болған есептеу техникасын да керек ететін ғылым.

1933 ж. Р. Фриш (1895 – 1973) «Эконометрика» журналында Эконометрияға мынадай анықтама берген. «ЭМ – экономикалық статистика да емес, оның көпшілік бөлімдері сандық мінездемелерден тұрса да, ЭТ – да емес, МЭ – экономикалық математика да емес. Бұл ғылымдардың бәрі оның қажетті бөлімі болғанмен жеткілікті шарты бола алмағандықтан, үшеуінің (МЭ, ЭТ, МС) бірлестік құрамы», - деген.

Бірақ, бұл анықтама да Эконометрияны толық анықтай алмайды, өйткені Э.Маленво айтқандай, ЭМ – Экономикалық құбылыстарды зерттеу үшін кезкелген математикалық, статистикалық әдістің қолданылуының көрінісі деген ойда болған.

О. Ланге (1904 – 1965) «Эконометрия – экономикалық өмірде кездесетін нақты сандық байланыстар. Ал ол байланыстарды зерттеп, экономикалық өлшем беру үшін математикалық, статистикалық әдістер қолдану» – басым шарты деп есептеген.

Бұл жұмыстың да мазмұны осыған негізделген.

Билет №8. Ең кіші квадрат әдісімен сызықтық регрессия теңдеуін құрып,