Unia lubelskaw 1569

Druga, tym razem udana próba ściślejszego połączenia Korony i Księstwa.

Była to unia realna, w odrożnieniu od unii personalnych w Krewie i w Horodle, wiążących oba państwa osobą

władcy (unia personalna). W jej wyniku powstało państwa Rzeczpospolita Obojga Narodow – ze wspolnym

monarchą, herbem, sejmem, walutą, polityką zagraniczną i obronną – zachowano odrębny skarb, urzędy, wojsko i

sądownictwo.

Z połączenia ziem Krolestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego powstaje największe mocarstwo w

Europie.

Postanowienia Unii lubelskiej:

--Oba państwa miały mieć jednego władcę wybieranego wspólnie przez oba narody w wolnej elekcji i koronowanego na króla

Polski i wielkiego księcia Litwy w Krakowie.

--Powołano wspólny Sejm walny, obradujący w Warszawie, którego izba poselska składała się ze 120 posłów koronnych i 48

litewskich, a w skład Senatu weszło 113 senatorów koronnych i 27 litewskich.

--Oba człony Rzeczypospolitej zobowiązały się prowadzić wspólną politykę obronną i zagraniczną

Zachowano odrębne urzędy centralne, tytuły i dostojeństwa z zakresem kompetencji identycznym w obu krajach

--Wprowadzono identyczną monetę, bitą osobno w każdym państwie. Odrębny pozostał skarb Polski i Wielkiego Księstwa.

--Zachowano odrębne wojsko polskie i litewskie

--Zachowano odrębne języki urzędowe (na Litwie język ruski)

--Egzekucja królewszczyzn i podważanie nadań królewskich nie miały zastosowania na Litwie

--Uchwalono unifikację systemów prawnych

--Zniesiono zakaz nabywania przez Polaków dóbr na Litwie

Wojny Wielkiego Księstwa Litewskiego w sojuszu z Koroną (nazywane od IV wojny wojnami

Rzeczpospolitej) z Wielkim Księstwem Moskiewskim.

I wojna 1492–1494 (Litwa traci na rzecz państwa moskiewskiego Księstwo Wiaziemskie)

II wojna 1500–1503 (Litwa traci na rzecz państwa moskiewskiego Księstwa Wierchowskie, Księstwo Czernichowskie)

III wojna 1507–1508

IV wojna 1512–1522 (bitwa pod Orszą, 1514. Litwa utraciła na rzecz państwa moskiewskiego Smoleńsk i ziemie Smoleńską.)

V wojna 1534–1537 (bezskuteczna wojna z Moskwą w celu odzyskania Smoleńska i Siewierszczyzny)

VI wojna 1558–1570 (Litwa traciła na rzecz Rosji: wschodnią część Inflant, biskupstwo dorpackie, wschodnią część Estonii, Połock z

zamkiem Turowla, część ziemi witebskiej. W wyniku zagrożenia podstaw egzystencji Wielkiego Księstwa Litewskiego nastąpiło ściślejsze jego

zespolenie z Polską, która jako sojusznik Litwy w ciągu 7 lat wystawiła 300 rot wojsk kosztem 2 milionów złotych. W 1569 podpisano unię

lubelską. Pograniczne ziemie litewsko-rosyjskie zostały do tego stopnia spustoszone i ogołocone z pożywienia, że już w 1571 wybuchła tam

wielka epidemia morowego powietrza połączona z przypadkami kanibalizmu.)

VII wojna 1577–1582 (wojna o Inflanty i ziemię połocką)

Wojna 1609-1618

Wojna 1632-1634

Wojna 1654-1667 (do 300 000 obywateli Rzeczpospolitej wywieziono jako łup wojenny: niewolników do Moskwy)