Теориялық мәлімет. Информатика -адам қоғамының барлық шеңберінде ақпаратты алу, беру

Информатика -адам қоғамының барлық шеңберінде ақпаратты алу, беру, өндеу, сақтау, көрсету және тасымалдау процестерінің құралдары мен әдістерінің жиынтығы туралы ғылым.

Информатиканың көп анықтамалары бар. Олар оның функцияларының, мүмкіндіктерінің, құралдары мен әдістерінің көптілігімен байланысты. Информатика кітаптарында бұл терминге мынадай анықтама ұсынылады.

Информатика - бұл компьютерлер мен оның қолдану ортасымен байланысты көмегімен ақпаратты түрлендіру процестерімен байланысты адам қызметінің аймағы.

«Информатика» мен «Кибернетика» түсініктері жиі шатастырады. Олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтары анықтап көрейік.

Н.Винердің кибернетикаға енгізген негізгі адам қызметінің әр түрлі динамикалық жүйелерді басқару теориясын құрумен байланысты. Кибернетика коьпьютердің бар, жоғына қарамастан өмір сүреді.

Кибернетика – бұл әр түрлі жүйелерде (техникалық, биологиялық, әлеуметтік және т.б.) жалпы басқару принципі туралы ғылым. Кибернетика мен информатика сырттай өте ұқсас тәртіптер, бірақ акценттерді орналастырумен бөлінеді:

Информатика – ақпарат пен оны өңдеудің ақпараттық–бағдарламалық қасиетінде;

Кибернетика – ақпараттық келісімдерді қолданумен обьект модельдерін құру мен концепцияларын өңдеуде.

Информатика (кең мағанада) – бұл адам-машиналық жүйелерде ақпараттық үрдістердің ақпараттық қызметтері мен олардың ұйымы туралы ғылым. Ақпараттық құралдарды және технологияларды, бағдарламалық құралдарды құру мен зерттеу және заттық аймақты модельдеу информатиканың негізгі бөлімі болып табылады.

Информатиканың негізгі мәні - өнеркәсіп пен іс шеңберінде, мемлекеттік басқару органдары мен басқада қоғамдық қызмет аймағының ақпараттық қажеттіліктерін қанағаттандыруға арналған материалды-техникалық базаларды құру.

Информатика сұрақтардың үш тобын зерттейді:

- Техникалық - ақпаратты беру, өңдеу, тасымалдау, сақтау, жинау құралдары, әдістерін зерттеумен байланысты;

- Семантикалық - ақпаратты сипаттау әдістерін анықтауыш, оны сипаттау тілдерін зерттеуші;

- Прагматикалық – ақпараттың маңыздылығын сипаттаушы.

Кең мағынадағы информатика адам қоғамының барлық шеңберінде телекомуникациялық байланыс құралдары мен компьютерлер көмегімен ақпаратты өңдеуді бас бейнесі мен байланысқан өндіріс, техника және ғылым салаларының бірыңғайлығын көрсетеді.

Информатиканы кішігірім мағынада техникалық құралдар (hardware) бағдармалық құралдар (software), алгоритмдік құралдар (brainware)- үш байланысқан бөліктен құрылған сияқты көрсетуге болады.

Информатика бүтіндей сияқты оның бөліктерінің әр түрлі позицияларын қарастырады: халық шаруашылығының саласы ретінде, ғылыми негіз ретінде, қосымша тәртіп ретінде.

Информатика халық шаруашылығының саласы ретінде ақпаратты өңдеу технологиясын құру мен бағдармалық өнімдер, компьютерлік техника өндірістерімен айналысатын шаруашылығының түрлі формаларындағы кәсіпорындар жиынтығының бірыңғайлылығынан тұрады. Өнеркәсіп саласы ретіндегі информатиканың мәндері мен спецификасы онда халық шаруашылық саласындағы өндіріс еңбегінің өсуімен байланысты. Сонымен бірге бұл салада өзіндегі жоғарғы жылдамдық пен дұрыс даму үшін керек, өйткені қазігі қоғамда ақпарат соңғы қолдану пәні ретінде жие шығарылады: адамдарға әлемде болып жатқан оқиғалар туралы ақпарат, олардың кәсіптік қызметке жатқызылатын құрылыс пен пән, ғылым қоғамның өзінің дамуы қажет. Қазіргі уақытта әлемде барлық жұмыс орындарының 50% ақпаратты өңдеу құралдарымен ұсталады.

Информатика ғылымының негізі ретінде компьютерлік ақпараттың жүйелер базасында кез-келген объектілерді басқару үрдісін ақпараттық қамтамасыздандыруды құру әдістерін құрастырумен айналысады. Бұл ғылымның басты себебі – ақпараттық жүйе не екендігін, олардың алатын орнын қандай құрылымда болу керектігн оларға қандай заңдылықтар сәйкес келетіндігін сәйкес анықтайды.

Информатикадағы негізгі зерттеудің мақсаты - кез–келген ақпарат жүйелерін жалпы түрде алу, оларды құру мен функционалдық заңдарды көрсету.