TBL бойынша зертханалық – практикалық сабақ өткізудің ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЫ

СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

TBL бойынша зертханалық – практикалық сабақ өткізудің ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЫ

Мамандық: Жалпы медицина.

Пән: Химия

Кафедра: Биохимия және химиялық пәндер

Курс: 1

Тақырып № 7 «Беттік құбылыстар. Хромотография, медициналық практикада қолданылуы»

Құрастырушы: оқытушы Елемесова Ж.Г., Сабитова А.Н.

Семей - 2012

Кафедра отырысының мәжілісінде талқыланды
Хаттама №1 «01» 09. 2011 ж.

Биохимия және химиялық пәндер

кафедрасының меңгерушісі, б.ғ.д., профессор _____________ С.О.Тапбергенов

Кафедра отырысының мәжілісінде талқыланды, Хаттама № ___ «___» ________ 201_ ж.

Келесі өзгерістер мен толықтырулар енгізілген________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

Кафедра меңгерушісі/ пән бойынша жауапты ______________ Т.А.Ж., қолы, ғылыми дәрежесі, ғылыми атағы

Кафедра отырысының мәжілісінде талқыланды, Хаттама № ___ «___» ________ 201_ ж.

Келесі өзгерістер мен толықтырулар енгізілген________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

Кафедра меңгерушісі/ пән бойынша жауапты ______________ Т.А.Ж., қолы, ғылыми дәрежесі, ғылыми атағы

Кафедра отырысының мәжілісінде талқыланды, Хаттама № ___ «___» ________ 201_ ж.

Келесі өзгерістер мен толықтырулар енгізілген________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

Кафедра меңгерушісі/ пән бойынша жауапты ______________ Т.А.Ж., қолы, ғылыми дәрежесі, ғылыми атағы

1. Тақырып №7: Беттік құбылыстар. Хроматография, медициналық практикада қолданылуы.

2. Мақсат: Беттік құбылыстардың теориялық негізін, олардың биология мен медицинадағы маңызын және хроматографияның медициналық практикада қолдануын оқыту және дағдыларын бекіту.

3. Оқыту міндеттері:

Студент білуі тиіс:

- Беттік құбылыстар, биологиялық мембраналар құрылымы мен қасиеттерін ажыратуды;

- Тірі ағза дисперсті жүйелерінің физико-химиялық заңдылықтарын білуді;

Студент орындай алуы тиіс:

- Бос беттік энергияның, беттік керілістің анықтамасын сипаттауды;

- Сорбцияның түрлерін анықтауды және салыстыруды;

- Адсорбция шамасын анықтауды;

- Хроматографиялық анализді орындауды;

- Траубе-Дюкло ережесін пайдаланып БАЗ белсендігілін есептеуді;

- Химиялық лабораторияда жұмыс жасауды, жұмыс жасауда қауіпсіздік техникасын сақтауды.

-Тәжірибе нәтижелерін талдау және қорғауды;

Игеретін дағдылар:

- - Колонкада жүретін адсорбциялық хроматография және қағаздағы хроматографиялық әдісті жүргізуді;

4. Тақырыптын негізгі сұрақтары:

1. Бос беттік энергия. Беттік керіліс. Сұйық беттің ішкі энергиясы. Сұйықтықтың ішкі қысымы. Беттік керіліске әсер ететін факторлар.

2. Беттік белсенді заттар (БАЗ). Траус – Дюклоның ережесі. Беттік белсенді емес заттар (БАЕЗ).

3. Жұғатын сұйық бетіне әсер ететін толық қысымның теңдеуі. Гибсстың беттік керіліс изотермасы мен теңдеуі.

4. Беттік қабатта адсорбталған молекулалардың бағытталуы. Ленгмюрдың қада қоршауы.

5. Ленгмюрдың адсорбция изотермасы мен теңдеуі.

6. Сорбция, оның түрлері. Мысалдар келтіру.

7. Қатты беттегі адсорбция. Иондардың талғамды адсорбциясы. Панет –Фаянс – Ган ережесі.

8. Хроматографиялық анализ, оның мағынасы, жіктелуі.

9. Беттік құбылыстардың биологиялық ролі, биология мен медицинадағы маңызы.

5. Оқыту мен сабақты жүргізу әдістері:

№7 зертханалық-тәжірибелік сабақты TBL әдісімен жүргізу

6. Әдебиеттер:

1. Патсаев Ә.К. басқалар «Бейоганикалық, физикалық және коллоидтық химия» Шымкент. 2005ж.

2. Бірімжанов Б., Нұрахметов Н., «Жалпы химия», Алматы, «Ана тілі» - 1992 ж.

3. Глинка Н.Л. Общая химия, М., 1990.

4. Сейтембетов Т.С. «Химия» Алматы. «Ана тілі» - 1993 ж.

7. Бақылау:

№1. Берілген заттардың ішіндегі беттік актив заттарды атаңдар: натрий хлориді, май қышқылы, пентанол-1, глюкоза, холестерин, натрий стеараты, күкірт қышқылы.

№2. Берілген заттарды беттік қабатта адсорбциялану қабілетінің өсуі ретімен орналыстырыңдар: гексанол, этанол, метанол, октанол, деканол, лаурин спирті (С₁₂Н₂₅ОН).

№3. Берілген иондарды: Na⁺, Cr³⁺, Ni²⁺, Li⁺ коалиннің бетінде адсорбциялану қабілеті артуы бойынша орналастырыңдар.

№4. Берілген заттардың арасындағы дифильдік молекулаға ие заттарды көрсетіңдер: сірке қышқылы, натрий олеаты, кальций хлориді, стеарин қышқылы, глюкоза.

№5. Траубе – Дюкло ережесін пайдаланып май қышқылының беттік активтілігі сірке қышқылының активтілігінен неше есе артық екенін есептеңдер. (Жауабы: 10 есе)

Тестілік тапсырмалар: