Сыртқы тасымалдаушыларда орналасқан мәліметтер құрылым есебін программалу

Модул - бұл (функциялар, тұрақты айнымалы, түрлер және тағы басқалар, процедура) қорлардың жиыны. Әдетте әрбiр модулы бар қисынды сабақтас өзара программалық қорларда болады.Модулдiктiң идеяларын негiзде құрылымдық программалаудың қағидалары жатады. Осы тiл бойынша әдебиеттерде әдетте суреттелген Turbo Pascalдiң үйреншiктi модулдары бар болады.Модул келесi құрылымы болады:Unit <Модульдің аты>; {Модульдің тақырыбы}Interface {интерфейстік бөлім}Implementation { жүзеге асудың тарауы }Begin { модульдің инициализациясының тарауы }End.

Осы модул болатын файл атымен дәл келуi керек болатын модулдың аты Unitтiң көмекшi сөзiнен кейiн жазылады. Ат (қалай MS DOSқа қабылданған) сондықтан 8 нышаннан астам болуы керек.

Бөлiмде Interface ендiгәрi түсiнiктi бағдарламашыға модулдың қосуында болатын барлық қорлар жариялайды. Iшкi программалар үшiн тек қана толық бас бұл жерде көрсетiледi.

Бөлiмде Implementation бұрын жариялайтын барлық iшкi программа жүзеге асырылады. Бұдан басқа, өз тұрақтылары, айнымалы, түрлер бұл жерде бола алады, iшкi программа және қосалқы сипаттарды тасысатын және негiзгi iшкi программалардың жазуы үшiн қолданылатын тағы басқалар. Қорларға қарағанда бөлiмде Implementation қосымша жариялайтын Interface, барлығы ендi болмайды модулдың қосуында түсiнiктi жариялалған. Олардың (яғни барлық бас толық көшiруi керек бол) аты негiзгi iшкi программалардың жазуында көрсетуге жеткiлiктi, емес, содан соң iшкi программаның денесiн жазып алғанында.

Әйтеуiр, (қай жиi болмайды) инициализацияның бөлiмi бiрден орындауы керек бағдарламаның iске қосуынан кейiн модул қолданушы операторлар болады.

Кейбір бағдарламаларда қолдануға болатын ішкі программалар:

1.program z7; {Ариф.ортаны анықтайтын бағдарламаны құрастыру. Массив а }

uses crt;

var a: array [1..10] of integer;

s: real;

sum,n,i: integer;

begin

clrscr;

write('n=');readln(n);

for i:=1 to n do

begin

write('a[',i,']=');

readln(a[i]);

end;

sum:=0;

for i:=1 to n do

sum:=sum+a[i];

s:=sum/n;

writeln('ср ариф= ',s);

2.program z9;

uses crt; { n сандарының факториалын шығаратын программа құру

Мысалы: 5!=1*2*3*4*5

7!=1*2*3*4*5*6*7 }

var f,n,i: integer;

begin

clrscr;

write('n=');readln(n);

f:=1;

for i:=1 to n do f:=f*i;

write('f=',f);

3.program z24; { Составить программу для определения расстояния от точки (x3;y3) нүктесінен (x1;y1),(x2;y2) нүктелеріне түзу сызық арқылы өтетін арақашықтықты анықтау үшін бағдарламаны құру}

uses crt;

var x1,x2,x3,y1,y2,y3,a,b,c,d,t: real;

begin

clrscr;

write('x1=');readln(x1);

write('y1=');readln(y1);

write('x2=');readln(x2);

write('y2=');readln(y2);

write('x3=');readln(x3);

write('y3=');readln(y3);

a:=y2-y1;

b:=x1-x2;

c:=-x1*(y2-y1)+y1*(x2-x1);

t:=sqrt(a*a+b*b);

d:=abs((a*x3+b*y3+c)/t);

write('арақашықтық =',d);

4.program z31; { Жай сан бола ма екендігін анықтайтын бағдарлама құру. }

uses crt;

var a: real;

p: boolean;

i: integer;

begin

clrscr;

write('a=');readln(a);

p:=true;

for i:=2 to trunc(a-1) do

if a/i=trunc(a/i) then p:=false;

if p=true

then write('жай')

else write('күрделі');

5.program z32; { a және b екі саннынан НОД және НОК табылатын бағдарлама құру. }

uses crt;

var a,b,p: real;

nod,nok: real;

begin

clrscr;

write('a=');readln(a);

write('b=');readln(b);

p:=a*b;

while a<>b do

if a>b then a:=a-b

else b:=b-a;

nod:=a;

nok:=p/nod;

writeln('НОД:',a);

write('НОК:',nok);

6.program z38; { Сөйлем берілген. Онда қанша сөз бар екендігін анықтау. }

uses crt;

var tec: string;

l,i,n: longint;

begin

clrscr;

write('мәтінді енгізіңіз:');readln(tec);

l:=length(tec)+1;tec[l]:=' ';

for i:=1 to l do if tec[i]=' 'then n:=n+1;

write('мәтінде ',n,' сөз');

{ Мәтін берілген, "кот" сөзі қанша екендігін анықтау. }

7.uses crt;

var a: string;

i,m,k,n: longint;

begin

clrscr;

write('мәтін енгізіңіз ');readln(a);

k:=0;m:=length(a);

a:=a[m]+' ';

for i:=1 to m do if a[i+2]='кот'then inc(k);

write('мәтінде ',k,' кот сөзі ');

readln;

8.program z45; { n цифрына тең куб қосындысының екі таңбалы санын табу. }

uses crt;

var j,i: integer;

z,n: longint;

begin

clrscr;

write('n=');readln(n);

for j:=1 to 9 do

for i:=1 to 9 do

if i*i*i+j*j*j=n then z:=10*i+j;

write('z=',z);

Тапсырма 1.

1. n натуральды санымен орындалатын келесі операциялардың ішкі программаларының терімінің модуль түрінде жүзеге асырыңдар:

2. Осы санның бірінші және соңғы қосындысын табыңдара.

3. Осы санның цифрының сомасын табыңдар.

4. Осы санның орташа цифрын (немесе екі ортаңғы) табыңдар.

5. Осы санның бірінші және соңғы цифрларының орындарымен ауыстырыңдар

6. Сандарды ауыстырып жазыңдар

7. Оның соңына k цифрын жазыңдар

8. Оның басына k цифрын жазыңдар

9. Оның ортасына k цифрын енгізіңдер

10. Берілген натуралды санның жазуынан үлкенірек цифрды табыңдар.

11. Берілген натуралды санның жазуынан кішірек цифрды табыңдар.

12. Максималды сан құрылатындай сондай жазылған цифрлар сияқта, оның цифрларының орын ауыстырыңдар.

13. Минималды сан құрылатындай сондай жазылған цифрлар сияқта, оның цифрларының орын ауыстырыңдар.