Автотиегiштердiң параметрлері

Жеке параметрлерімен өлшемдері автотиегiштерді қолдану алаңдарының сипаттамаларының жиынтығы, өнімділік шарттары,беріктігі, өткізгіштігі, көліктік қабілеттері және т.б. Бұдан басқа, автотиегiштер эргономиялық көрсеткiштерімен,энергия сыйымдылықпен және көп заттылықтармен бейнеленедi. Дүниежүзілік тәжiрибеде жалпы тағайындалуы бойынша автотиегiштерiн жүккөтерімділігі 0, 5—16 т шегiнде мамандандырылғандар 30т дейiн жетедi, кейде және одан да көп. Көптеген еуропа елдерiнде 10 нормалы сандармен стандартталған.

ГОСТ 16215—70 ССРО және NFH 96-401—71 (Франция) автотиегіштердің жүккөтерімділігі 1—Ют аралығында қабылданды. жоғарғы отандық автотиегiштердiң аз габариттері үшiн 1—5 т кәдiмгi 5—10 т құрайды; (ФРГ) DIN 15133—69 жүккөтерімділігі 0, 4—16 т. Франция және ФРГ стандарттарында барлық айырлы тиегіштерге жатады яғни электро және авто түрлеріне бөлінбей. В БДС 8886—71 (НРБ), және ГОСТ 20805—75 (СССР), электрлі айырлы тиегіштердің жүккөтерімділігі 1—5 т.

АҚШ және Англия елдеріндегі қабылданған стандарттар бойынша әмбебап айырлы тиегіштердің жүккөтерімділігі бөлiнусiз 1000—20 000 ағылшын фунттарын (1 а. ф. = 0,453 кг) құрайды, интервалдары а. ф.1000—-2000. ф.

Жүк айырларының ұзындығымен жүктердің ауырлық орталығынан айырлардың алдыңғы қабырғасына дейінгі арақашықтығы жоспарланған жүктің массасымен еніне байланысты алады. Көрcетiлген мәндерге сәйкес майда жүктер үшін табандықтардың өлшемдерiн орнатады. Айырлардың ұзындығы Франция стандартында (14 өлшемдер бойынша) 750— 2000 мм. Айырлардың ұзындығы американдық және ағылшын айырлы тиегіштерінде қ бiзде қабылданған шамамен алынады. Стандартты айырлардың қимасы мөлшерленбеген, бiрақ олардың енiн айырларға жүктi айқара құшақта жеңiлдету үшін және ағаш тарының айырларының жаншылуын деформацияға түсуін және поддондарды азайту үшiн жуандыққа қарағанда үлкенiрек алады.

Жүктi көтерудiң максимал биiктiгiн ашық қоймалармен алаңдардағы жұмыстар үшiн негiзiнде автотиегiштерді, электр айырлы тиегіштерге қарағанда тиімді. Көтерудің максимал биiктiктерiнiң шығарылатын бiзде автотиегiштерi үшiн жаңа стандарттың шығуымен қабылданған. Мысалы, аз габариттi автотиегiштердің жүккөтерімділігі 1 және 2 т оныкі 2800 мм болуы керек,ал жүккөтерімділігі аз габариттi және кәдiмгi автотиегiштер үшiн. 3, 2—10 т-3300 мм. Жүккөтерімділігі 1—5 т аз габариттi автотиегiштерi үшiн сонымен бiрге кемiнде жүктi еркiн көтеру биіктігі 200 ммнiң болуын ескеруi керек. Франция және ФРГ стандарттарындағы және барлық айырлы тиегіштердің жүккөтерімділігімен максимал биiктiгі 3300 мм қабылданған. Айырлы жүк тиегіштері үшін АҚШ және Англия фирмаларының көпшілігі қабылдаған көтеру биіктігі 1829 (6'), 2743 (9'), 3688 (12') и 4267 мм (14') және аралық биіктігі 2440 (8') и 3050 мм (10') (жақшада биіктіктердің фунттағы мәні келтірілген).

Әрдайым жүк көтеретiндердiң жанында, биiктiктерi әртүрлi ал автотиегiштерде шасси ортақ болып табылады, жүк көтергiштерде айнымалы. Автотиегiштердің жүктерді көтеру жылдамдығы 10—30 м/мин аралығында қабылданады. Жеңiл автотиегiштер үшiн көтерудiң үлкен биiктiктерiнд цикл уақытын азайту үшін кейде ауырларға қарағандағы көбiрек. Электртиегiштерiнде едәуiр аз (10м/мин жуықтау) алты сағатқа жоспарланған жұмыс электр батареяның сыйымдылығымен шектеледі. Айырлардың жүксіз көтеру жылдамдығы шамамен 20 жоғары жүкпен салыстырғанда. Жүкпен немесе жүксіз түсiрудiң жылдамдықтары, егер оларды көтерме цилиндрдың гидрожүйесіне орнатылған арнайы аппаратуралармен реттемесе олардың бiр бірінен айырмашылығы аз болады. Бұл көтергiш цилиндрден жұмыс сұйығының құйылысына жүктi түсiруді жылдамдатуға кедергi болатынын ұғындырады. Мысалы, қазiргi машиналарда 4013 және 4015 автотиегiштерде айырларының түсiруi жылдамдықтарында клапандардың су жүйе салдарынан кiрiстiрiлген блогi айырларындағы жүктемесiнен тәуелсiз бiрдей, 4028 автотиегiштерінде қарағанда әртүрлi аз көлемдi жүктеменiң ерiксiз құрылыммен түсіндіріледі. Жүк көтергiштiң көлбеу бұрыштары құ: алға, а — 2,5 - 10°,, артқа В = 8 - 15°. Жүк беріктігінің коэффициентін ұлғайту үшін а бұрышын ең кiшi қылып алады. Отандық тәжiрибеде а бұрышы= 3° алады ал В = 12°: бiрiншi бұрышты жүктi айқара құшақтап алу үшiн жеткiлiктi – екіншісі жүк көтергiшпен жүкке толы айырлардың қозғалыс қауiпсiздігі үшiн, артқа ауытқуымен.

Жүгi бар жүк көтергiштің артқа және алға көлбеу жылдамдығы жүксіз көтергіштің көлбеу жылдамдығынан артақ. Еңкеюдi жылдамдық және салтқа қарағандасы көбiрек. Көлбеудiң бұрыштық жылдамдығы 0, 035—0, 1 1/. Жүк көтергiштiң көлбеу уақытының бұрышы а = 3° орташа 1, 5—2с құрайды ал В = 12° 3—4 с. Көлбеудiң цилиндрлерiнiң құбырларында тұрақты шығынның дросселдерiнiң қоюы = 12 3—4 көлбеу жылдамдығын жиi азайтады 0, 2— 0, 3 1.

Жүкпен автотиегiштердiңқозғалу жылдамдықтары қатты жабын бойынша [табиғи (қурап қалған жерге) және жасанды (асфальтобетонмен цементобетонға)] 10— 20 км/са. аралығында және жүксіз 30—35 км/сағ. автотиегiштердің шиналарда 50—60%ке шиналардың кiшiрек берiктiгi және жұмыс iстеуге дәл келетiн ептеген тасымалдау қашықтықпен ұғындырылатын. Бiрiншi жағдайда тасымалдау арақашықтығы (автокөлiктерінде жүкпен өте алыс жерлерге тасу тиiмдi) 500 м шектеледi, екiншi жағдайда тасымалдау қашықтығы 200 м ұзартады(қоймалар, цехтар, порттардағы, темiр жол станциясы және тағы басқаларда) жұмыстарында. Кiшi жылдамдықтарды (3— 5 км/сағ.) айырларға жүктерді жүктеу үшін және маневр жасауда.

Барлық автотигіштерде артқы жылжу бұрышы 24—25° аралығында болып табылады..