АлҒы сӨз

_______________________________________________________________

Бұл еңбек мемлекет және құқық пәнін игеруде жоғарғы оқу орындарьнда және колледждерде заң мамандығын алушы студенттерге оқу құралы ретінде толықтырылып үшінші мәрте ұсынылып отыр. Сонымен қатар, оқу құралы оқушыларға мемлекет және құқық мәселелерін жаңаша осы заман талаптары тұрғысынан түсінуіне бағыт көрсетіп, жөн сілтейді.

Еңбектің авторлары тәуелсіз Қазақстан мемлекеті мен құқығының даму барысын көрсетуге тырысқан.

Мемлекет және құқық теориясы пәнінің өзіне ғана тән ерекшелігі бар, өйткені мемлекет пен құқық абстрактілік санаттар, категория ретінде зерттелінеді, оқытылады.

Аталған теория мемлекет пен құқықты зерттегенде оларды нақты мемлекетте нақты құқық ретіңде, нақты бір тарихи кезеңде болған кұбылыстар деп қарастырмайды.

Керісінше, оларды жалпы сипаттары бойынша және тарихи дамуының барысындағы, өзгеру сатыларын жан-жақты қамтып, қарастырады. Сонымен бірге ең алдымен осы заманғы мемлекеттіліктер мен құқықтардың ең дамыған нысандарын зерттеуді өзіне бағыт-бағдар ретінде ұстанады. Олардың мағынасы мен мәнін және тағайынын теориялық көзқарастар тұрғысынан түсіндіреді.

Мемлекет және құқық теориясы күрделі заңтану ғылымы, ол мемлекет теориясы және құқық теориясы деп аталатын екі бөліктен тұрады.

Мемлекет теориясы мемлекет туралы жалпы ғылым, ол мемлекет типтерін, нысандарын (формаларын) және қызметтерін (функцияларын) зерттейді.

Ал құқық теориясы – заң догматтары мәселелерін, яғни құқық негіздерін, құқық нормаларының түрін, құқықтық қатынастарды, құқықтық сананы, құқықты түсіндіруді, заң алдындағы жауаптылықты және тағы басқа құқықтық мәселелерді зерттейтін ғылым.

Оқу құралы үш бөлімнен тұрады. Бірінші бөлімінде мемлекет жене құкық туралы негізгі ұғымдардың мағынасы мен мәні, маңызы талданып, олар жөніндегі мағлұматтардың түсінігі берілген. Бұл бөлімнің өзіндік ерекшеліктері бар. Ол мемлекет және құқық теориясының өр тақырыбы бойынша мазмұндық сипаты бар кестелерден тұрады. Әрбір кестеге қысқаша, мазмұндық түсініктемелер берілген.

Құралдың екінші бөлімінде мемлекет жөне құқық теориясы мәселелерін қамтитын негізгі үғымдардың кысқаша түсіндірме сөздігі де берілген.

Әр кұралдың соңғы бөлімінде қосымшалар келтірілген. Мұнда ҚР нормативтік-құқықтық актілер туралы заң мәтіні келтірілген.

Оқу құралын ұсына отырып авторлар өздерінің алдына бірнеше мақсат қойды, олар студенттердің алғашқы курстан бастап тыңғылықты түрде салалық заң ғылымдары пәндерін игеру дағдысын қалыптастыру, сөйтіп, оларды жоғары курстағы пәндерді игеруге дайындау, пән бойынша негізгі ұғымдардың түсініктерін оқыту.

Бірінші тақырып. МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ