Клиническая биохимия учеб. пособие под ред. Ткачук В.А. – М.: ГЭОТАР-МЕДИА, 2008 г

8. Бақылау

Вопросы:

1. Қан плазмасының бейорганикалық заттарының маңызы.

2. Қан плазмасындағы натрий, калий, кальцийдің катиондарының қалыпты мөлшері, қалыпты жағдайдан ауытқуы.

3. Қан плазмасындағы аниондардың (хлорид, фосфат), қалыпты мөлшері, қалыпты жағдайдан ауытқуы.

4. Қышқылдық сілтілік тепетеңдікті сақтау механизмі.

5. Ацидоздар, түрлері, компенсациялау механизмі.

6. Алкалоздар, түрлері, компенсациялау механизмі.

Жаттығулар:

1. Қанның негізгі буферлік жүйелерінің формуласын жазыңыз, олардың биологиялық маңызын атаңыз

2. Ацидоз деген не? Түрлері.

3. Алкалоз деген не? Түрлері.

4. Плазмада қай катион көбірек? Эритроциттерде ше? Сызбанұсқа түрінде калий натрий насосының жұмысын түсіндіріңіз

Жағдайлық есептер:

1. Науқаста тырыспа байқалды. Қан сарысуындағы кальций мөлшері 1,2 ммоль/л. Осы күй қалай аталады? Қашан байқалады?

2. Науқастың қан сарысуындағы хлор мөлшері 65 ммоль/л. Осы патологиялық күй тұралы сіз не ойлайсыз?

3. Науқаста әлсіздік, апатия, бас айналу, естен тану байқалады. Салмағы төмендеген, терісінің тургоры нашарлаған, тахикардия, гипотензия, олигурия. Қай элементтің жетіспеушілігі байқалады?

4.Глюкоза 28 мМ/л, натрий- 106 мМ/л. Осы анализ көрсеткіштері қалыпты жағдайға сәйкес па? Қандай ауру деп болжауға болады? Неліктен гипергликемия кезінде гипонатриемия байқалады?

5. Адам организміндегі ферменттердің активаторлары болып табылатын металдар

фермент	металл	Фермент катализдейтін реакцияны көрсетіңіз
Цитохромдар (В, С. А, А3 )	Fe
каталаза
пероксидаза
супероксиддисмутаза	Cu
аскорбатоксидаза
фенолооксидаза
ксантиноксидаза	Мо
альдегидоксидаза
пептидазы	Со
Сілекей амилазасы	Са
липаза
карбоангидраза	Zn
карбоксипептидаза
лактатдегидрогеназа
пептидаза	Mg
фосфатаза
фосфоглюкокиназа
аргиназа	Mn
фосфоглюкомутаза
холимнэстераза

Тест:

1. Метаболиттік ацидоздың пайда болу себебі қанда қышқыл өнімдерініңжиналуы келесі процесс нәтижесінде болады:

1. тыныс алу орталығының параличі кезінде

2. қан айналым жылдамдығы төмендегенде

3. ағзағада заттар алмасуы бұзылғанда

4. оттек жетіспегенде

5. іш өту кезінде ағза сілтілік ас-қорыту сөлдерін жоғалтқанда

2. Метаболиттік алкалоздың пайда болу себебі, қанда сілтілі өнімдерінің жиналуы:

1. организмге сілтілі эквиваленттер көп түскенде (сода, сілтілі минералды су)

2. қан ағу жылдамдығының баяулауы нәтижесінде

3. қышқылдық қосылыстардың құсықпен жоғалуы нәтижесінде

4. азайған НСI -ды толықтыру кезінде

5. ағзадан ас қорыту сөлдерінің сілтілі өнімдерінің жоғалуы нәтижесінде

2 дұрыс жауапты табыңыз

3. Респираторлық алкалоздың пайда болу себебі:

1. гипервентиляция

2. гипокапния

3. организмге сілтілі эквиваленттер көп түскенде

4. құсық

5. ГКС секрециясы артқанда немесе оны енгізгенде

2 дұрыс жауапты табыңыз

1. Метаболиттік ацидоздың даму механизмінде рөл атқарады:

1. СО₂ жоғарлауы

2. О₂ артуы

3. СО₂ төмендеуі

4. [ОH^-] артуы

5. [H⁺] артуы

5. Алкалоздың даму механизмінде рөл атқарады:

1. СО₂ жоғарлауы

2. О₂ артуы

3. СО₂ төмендеуі

4. [ОH^-] артуы

5. [H⁺] артуы

6. Ацидоз кезінде қышқыл-сілтілі күйді теңестіруге кіреді:

1. [H⁺] төменденуі

2. [ОH^-] артуы

3. гипервентиляция

4. бүйректе протондардың секрециясының және гидрокарбонаттардың реабсорбциясының артуы

5. негіздерді бейтараптануы және [H⁺] артуы

4 дұрыс жауапты табыңыз

7. Алкалоз кезінде қышқыл-сілтілі күйді теңестіруге кіреді:

1. қанда [H⁺] төмендеуі

2. қанда [ОH^-] артуы

3. гиповентиляция

4. бүйректе протондардың секрециясының және гидрокарбонаттардың реабсорбциясының төмендеуі

5. негіздерді нейтрализациялау және [H⁺] артуы

3 дұрыс жауапты табыңыз

8. Қан плазмасының бейорганикалық заттарына жатады:

1. кетон денелері, қалдық азот, кальций тұздары

2. ПЖҚ, лактат, NаСl, фосфаттар

3. Бикарбонаттық буфер

4. АТФ, АДФ, АМФ, фосфор қышқылы

5. Кальций, натрий, калий, магний катиондары, Сl, фосфор

9. Қанның бейорганикалық заттары келесі функцияларды атқарады:

1. осмостыққысымды қамтамасыз етеді

2. онкотикалыққысымды қамтамасыз етеді

3. глобулиндердің еруін қамтамасыз етеді

4. асқазан сөлінде тұз қышқылының түзілуіне

5. сүйек тінінің минерализациялану процесіне

10. Қандағы кальций катионының рөлі:

1. гормондардың әсер ету механизміне қатысу

2. қанның онкотикалық қысымын реттеу

3. бұлшық еттің жиырылуына қатысады

4. қанныңұюына

5. нерв импульсінің берілуін қамтамасыз етеді

11. Қан плазмасының хлоридтері:

1. қанның ұюына және газдарды тасымалдауға

2. онкотикалық қысымды қалыптастыруға, глобулиндердің еріткіштігін жоғарлатуға

3. осмостық қысымды, рН, НСI түзілуін қалыптастыруға

4. белоктардың ісынуі, липидтерді тасымалдауға

5. буферлік жүйелерді түзуге, альбуминдердің еріткіштігін жоғарлатуға