І – деңгей

Химиялық экология» пәнінен

Тест сұрақтары

І – деңгей

1. Атмосфераның жерге жақын қабатының температурасы, оның құрамындағы көмірқышқыл газы мен кейбір басқа газдардың болуынан жоғарылауын қалай атайды?

2. Арамшөптермен күресу үшін қолданылатын химиялық зат:

3. Топырақтағы мыстың мөлшері....

6. Фосфорит ұны формуласын көрсетіңіз:

7. Калий тыңайтқыштары силвиниттің формуласы:

8. Тыңайтқыштардың сілтімен реакциясы....

9. Тыңайтқыштардың қышқылмен әрекеттесу реакциясы....

10. Натрий селитрасының жалыны қандай?

11. Калий селитрасы жалынының түсі қандай?

12. Аммиак селитрасы жалынының түсі?

13. Тыңайткыштардағы магний гидроксиді йодпен қандай түс береді:

14. Тыңайтқыштардың иісі?

15. Тыңайтқыштардың консистенциясы -....

16. Шағын аймақтық климат қалай деп аталады?

17. Қалдық сулар иісін жою үрдісі қалай аталады?

18. Биологиялық тазартуда қандай қондырғылар қолданылады

19. Су қоймаларының ластануының түрлері....

20. Өзінің масштабы мен таралуы бойынша ластану қалай бөлінеді?

21. Бейтараптау су тазалаудың келесі әдісіне жатады:

23. Озон қабатының жұқаруына әсер ететін заттарды атаңыз:

24. «Парниктік эффекттің» пайда болу себебі қандай?

25. Атмосфераның ассимилициялық потенциалы:

26. Қышқылдық жауынның пайда болуында қандай зат айтарлықтай рөл атқарады?

27. Атмосфералық ауаны негізгі ластаушы заттар:

28. Каспий аймағындағы экологиялық баланстың бұзылуы себебі:

29. Семей ядролық сынақ полигоны бұл қандай аймақ:

30. Ауа құрамындағы ең мөлшері көп элемент:

31. Су қорларын реттеу мынадай жолдармен іске асырылады:

32. Тұман бөлшектері қандай сүзгіште тазаланады?

33. Атмосфералық жер бетінен 9-15км қашықтыкга орналасқан аумағы:

34. Қоршаған ортаның физикалык ластануы....

35. Қайсысы климаттық факторға жатады?

36. Қандай пайдалы қазба қоры бойынша Қазақстан алғашқы 10 орынға кіреді?

38. Қоршаған ортаны қорғау нысандары қалай бөлінеді?

39. Қоршаған ортаның биологиялық ластануы:

40. «Парниктік эффект» бұл:

42. Ауа құрамындағы оттегінің мөлшері....

44. Қышқылдық жауынның құрамы....

45. Атмосферада көмір қышқыл газы ненің әсерінен көбейеді?

46. Адам әрекеті нәтижесіндегі ластану былай деп аталады:

47. Алмастыруға болмайтын табиғи қорлар:

49.Аталған ғалымдардың қайсысы толеранттылық заңын тұжырымдаған?

54. Лазерлі сәулелер гемоглобин, меланин, мидың ақ затымен салыстырғанда қай затында белсенді түрде жұтылады?

55. Энергияны көп жұтатын тері түрі:

58. Зақымдалған ошақта пайда болған толқындардың соққысы қоршаған ортада алғашында... таралады.

59. Сәулелердің толқындар соққысының өте жоғары биіктігі....

60. Қуыстардың түзілуі... нәтижесінде жүреді.

61. Макроэлементтердің ағзадағы мөлшері қанша?

63. Ультрамикроэлементтердің ағзадағы мөлшері ….

64. Күшті сәулелердің әсерінен пайда болған электрлік аймақ... жетуі мүмкін.

70. Экология ғылымына алғаш қызығушылық танытқан кім?

72. Өсімдіктер мен жануарлардың қоршаған ортамен байланысын зерттеген ғалым:

73. Экология терминін Э. Геккель қай жылы ұсынды?

74. Экология терминін 1866 жылы қай ғалым ұсынды?

75. Дүниежүзілік қоршаған ортаны қорғау күні:

76. Экологиялық зардап бүгінде адам өлімінің... пайызына себеп болып отыр.

77. Соңғы жылдары қатерлі ісікпен ауыратындардың үлесі ер кісілерде қанша пайызға артқан?

78. Көміртегі өнімдері, күкірт, көмірсулар, пестицидтер мен гербицидтер, шайынды сулар, фторлы қосылыстар, ауыр металдар, аэрозолдар ластанудың қай түріне жатады?

79. Физикалық ластануға жатады:

80. Жұқпалы және паразиттік ауруларды туғызатын қоздырғыш бактериялар, вирустар, микроағзалар мен құрттар, қарапайымдылар мен шектен тыс көбейіп кетуден пайда болған ластану:

81. Табиғаттың әсем ландшафтарының бүлінуі, орман – тоғайлардың жойылуы, табиғатты сулу жерлерді су басып батпақ – сорға айналуы, сусымалы құмдардың жылжып жайылымдарды, өзендерді, бүлдіруі, су қорының азайып, көлдердің құрғауы:

82. Биосферадағы ластану... кезеңге бөлінеді.

83. Балалардың жалпы ауруларына әсер ететін күшті фактор... болып табылады.

85. Мутагендерге … жатады.

86. Тератогендерге … жатады.

87. Эмбриогендерге … жатады.

89. Физикалық мутагендер:

90. Физикалық мутагендерге... жатады.

90. Физикалық мутагендерге... жатпайды.

91. Химиялық мутагендерге... жатады.

92. Хииялық мутагендерге... жатпайды.

95. Мутация үрдісін тудыратын заттарды... деп атайды.

96. Табиғаттағы мутагендер неше топқа бөлінеді?

97. Ядролық жарылу кезінде көптеген... бөлініп шығады.

98. Суды тазалаудың негізгі жолдары қанша категорияға бөлінеді?

99. Ауада радон көбейсе....

100. Табиғи радиактивті аэрозольдер... пайда болады.

101. Жасанды радиактивті элементердің аэрозолдарынан... пайда болады.

102. Радиактивті элементтерді пайдаланғанда олардан көптеген....

103. Табиғи және жасанды радиактивті элементтер қандай категорияға бөлінеді:

105. Қай жылы «Рамильтон-трейдер» такері Ливерпуль бұғазында саботаж кемесімен соғысты?

106. Адамзат баласының қартаю процесі... ең бастысы болып есептелінеді.

107. Арал теңізінің түбі қанша шаршы километрдей жерді алып жатыр?

110. Су қан ағысы арқылы дененің барлық жеріне... жеткізеді.

101. Су Жер ғаламшары ауданының... бөлігін алады.

102. Мұнайдың әр тоннасы қанша аумақ теңіз бетін ластайды?

103. Қай жерде радиактивті сәулелердің ең үлкен радиоэкологиялық апаты болды?

104. Германия суды қай мемлекеттен сатып алады?

105. Қазақстан пайдалы қазбаларының қоры бойынша әлемде нешінші орынды алады?

106. Д. И. Менделеевтің химиялық элементтер кестесінің 110 элементінен Қазақстанның жер қойнауында қанша элемент айқындалған?

107. Қазақстан Республикасының минералды-шикізат базасы қанша кен орнынан тұрады?

108. Қазақстанда қазіргі кезде мұнай мен газдың тек қанша кен орны барланған?

109. Қазақстанда өндірілетін мұнай қоры қанша миллиард тоннаны құрайды?

110. Қазақстанда алтынның нешеге жуық ауқымды кен орыны болжанған?

111. Қазақстан аумағында қаншадан астам көмір кен орындары бар?

112. Атмосфера... жолмен ластанады.

113. Табиғи шаң бөлшектері органикалық немесе бейорганикалық болуы мүмкін, олардың радиусы шамамен....

114. Табиғи ластағыштарға жатпайды:

115. Жасанды атмосфералық ластаушылардың ең негізгілері....

116. 1 жыл ішінде атмосферада қанша млн тонна көміртегі тотығы түзіледі?

117. 1 жыл ішінде атмосфераға қанша миллиард тонна көмірқышқыл газы бөлінеді?

118. 1 жыл ішінде атмосфераға қанша млн тонна күкірт тотығы бөлінеді?

119. 1 жыл ішінде атмосфераға қанша млн тонна азот тотығы бөлінеді?

120. Қазақстан әлемдік масштабта қазірдің өзінде вольфрамның ірі өндірушісі болып табылады, ол оның қоры бойынша әлемде нешінші орынды алады?

121. Қазақстан әлемдік масштабта хром мен фосфор кендерінің қорлары бойынша... орында.

122. Бразилия, Австралия, Канада, АҚШ, Үндістан, Ресей және Украйнадан кейін Қазақстан темір кендерінің жалпы қорлары бойынша нешінші орынды алады?

123. Бүгінгі күні Қазақстандағы толығымен барланған алтын кен орындары?

124. 1 жыл ішінде атмосфераға қанша... түрлі көмірсутектер бөлінеді?

125. Жер қыртысындағы азоттың мөлшері қанша?

126. Азоттың ауадағы салмақ үлесі қанша?

127. Азоттың қайнау температурасы....

130. Азотты қай жылы және кім ашты?

133. «Маңғыстау мұнай» өндірістік бірлестігі бойынша жылына қанша... ластағыш заттар шығарылады?

134. 1973 жылдан бері озон қабатының қалыңдығы қанша пайызға жұқарған?

135. Қышқыл жаңбырлар топыраққа қалай әсер етеді?

136. Алюминий зауыты бар қала….

137. Теміртауда... циклді металлургия зауыты бар.

138. Екібастұз көмірінің басты қолдану бағыты:

139. Ауыр өнеркәсіп салалары:

140. Қазақстанның оңтүстігіндегі газды аймақ....

141. Солтүстік Қазақстанның өнеркәсіп торабы:

142. Отын энергетикасындағы көп барланған пайдалы қазбаның түрі....

143. Қазақстандағы ферроқорытпа зауыттары:

144. Түсті металлургия... комбинаттардан тұрады.

145. Өндірістің өнім шығаруға бөлінетін шығыны... деп аталады.

146. Қара металлургяның негізгі шикізаты....

147. Қазақстанда марганец кені.... өндіріледі.

148. «Үндістанның Руры» - деп аталған басы көмір - металлургия базасы

149. Кеңестік Қазақстанда ауыр машина жасау... айрықша дамыды.

150. Ауыл шаруашылығының шикізатын өңдейтін салалар....

151. Қазақстанның қандай аумағы су электр станциясында энергия өндірудің ең жоғарғы үлесін береді?

152. Қарағанды көмірін өндіру әдісі....

153. Шымкенттің фосфор тұздарын өндіретін зауыты шикізатты... алады.

154. Канаданың түсті металлургиясы қандай көрсеткіштерге негізделген?

155. Қазақстанның орталық экономикалық ауданындағы түсті металлургияның даму себебі?

156. Тау-кен өндірісімен байланысты қала....

158. Қостанай облысындағы темір орындары....

159. Кокстелетін көмір, темір кендері...... қалыптастырады.

160. Теміртаудағы өнеркәсіптің жетекші саласы:

161. Қазіргі Шығыс Еуропа жазығының Қазақстан бөлігіндегі қоршаған орта ластануының негізгі көзі....

162. Барлық түсті металлдар.... топқа бөлінеді.

163. Мамандандыру мен кооперативтендіру кең тараған өндіріс саласы...

164. Түсті металлургия кәсіпорындарын Шығыс Қазақстанда орналастырудың негізгі себебі....

166. Өскеменде әйелдер еңбегін пайдалану мақсатында салынған комбинат:

167. Жер бетінің табиғаты, халқы және олардың шаруашылығы туралы ғылым:

168. Ертіс мыс қорыту зауыты орналасқан жер?

168. Қазақстанда ауыл шаруашылығы машиналарын шығаратын орталық... қаласында орналасқан.

169. Орал экономикалық ауданы темір кенін... алады.

170. Орталық Қазақстанда химия өнеркәсібінің шикізаты....

171. Ғылыми-техникалық прогрестің нәтижесінде қалдықсыз өнім беретін шаруашылықтың бір саласы....

172. Қазақстан импорт тауарларының көпшілігін... әкеледі.

173. Адамның шаруашылық іс-әрекеттерінің нәтижесінде өсімдіктері жойылған, гидрологиялық режимі мен рельефі өзгерген, топырақ жабыны бұзылып, ластанған жерлер қалай аталады?

175. Жерді рекультивациялаудың негізгі екі сатысын атаңыз:

176. Гидрометриялық және геологиялық қауіпті құбылыстарға... жатады.

177. Қар көшкіні дегеніміз?

178. Жер сілкінісі дегеніміз?

179. Жер сілкінісінің балы неше балмен анықталады?

180. Түркиядағы зілзаладан қаза тапқандар саны....

182. Кальций нитратының формуласы:

183. Калий нитратының формуласы:

184. Сирек қайталанатын көшкінінің көлемі 1 млн. текше метр, ал қозғалысының ең үлкен жылдамдығы қанша?

185. Қоздырғыш Brucello туысының қанша түрі бар?

186. Калий хлоридінің формуласы....

188. Қос тыңайтқыштардың ішіндегі калимаг формуласы....

189. AgCl тұнбасының түсі қандай?

190. Суперфосфаттың формуласы....

191. Ішуге жарамды судың рН-ортасы қанша болу керек?

193. Қоздырғыш Brucello туысының қанша түрі бар?

194. Натрий, кальций, магний тұздарының топырақта өсiмдiктердiң өсуi мен дамуына зиянды əсер ететiн концентрацияда жинақталуын не деп атайды?

195. Жер шарының қанша бөлiгiн гидросфера алып жатыр?

196. Теңiз суындағы ерiген тұздардың концентрациясы қандай?

197. Теңiз суында кездесетiн негiзгi иондар қандай?

198. Жер бетiлiк суларға жыл сайын қанша ақаба сулар ағызылады?

199. Мұхиттардың орташа тереңдiгi қанша?

200. Ең терең мұхиттың тереңдiгi қанша?

201. Суда табиғи, не антропогендiк факторлар əсерiнен биогендi элементтердiң жинақталуы нəтижесiнде су нысандарының биологиялық өнiмдiлiгiнiң артуы не деп аталады?

202. Суды тұндыру жəне сүзу арқылы ондағы механикалық қоспалардан тазарту қандай əдiске жатады?

203. Электролиз кезiнде ақаба сулардағы органикалық заттар ыдырап, металлдар, қышқылдар мен басқа да органикалық емес қосылыстар бөлiнiп алынады. Бұл суды тазартудың қандай əдiсi?

204. Бактериялар мен микрофаунаның тiршiлiк iс-əрекеттерiнiң нəтижесiнде жүретiн тазарту қалай аталады?

205. Атмосфераның метрологиялық факторлар арқылы ластануы:

206. Тұрмыста пайдалануда болған ақаба сулар кұрамында мыналар болады:

207. Қайсысы климаттық факторға жатпайды?

208. Табиғи ластануға жатады:

209. Төменде аталған факторлардан абиотикалық факторларды атаңыз:

210. Атмосфераның жерге жақын қабатының температурасы, оның кұрамындағы көмірқышқыл газы мен кейбір басқа газдардың болуынан жоғарылауын қалай атайды?

211. Қоршаған ортаның химиялық ластануы....

212. Экология ғылымының зерттеу нысаны....

213. Тазалаудың электрохимиялық әдісі нені қолдануға негізделген?

214. Өндірістік қалдықтар тасталу режиміне байланысты қалай бөлінеді?

215. Термосфера қабатында 500-600 км биіктікте температура мәні:

217. Атмосфераны қорғаудың әлеуметтік нәтижелері:

218. Қалдық суларды аэробты микроағзалары бар сүзгілік материалдар

арқылы биологиялық әдіспен тазарту:

219. Атмосфералық ауаның химиялық құрамы....

220. Қалдық суды биологиялық жолмен тазалағанда не қолданылады?

218. Көмір қышқыл газының толық айналымдағы уақыты:

219. Қышқылдық жауынның пайда болуында қандай зат айтарлықтай рөл

атқарады?

220. Негізгі парникті газға қандай газ жатады?

221. ҚР-ғы қоршаған ортаны ең көп ластайтын өнеркәсіп салаларын атаңыз:

222. Озон қабатының қалыңдығы канша?

224. Атмосфералық жер бетінен 9-15 км қашықтықта орналасқан аумағы:

225. Қоршаған ортаның физикалық ластануы....

226. ҚР-ның экологиялық жағдайдың төмендеуі, табиғи ортаның дегидрациялау үрдісі келесі әлеуметтік мәселенің пайда болуына алып келді.

227. Тұрмыста пайдалануда болған ақаба сулар құрамында мыналар

болады:

228. Су айналымы ….

229. Төтенше жағдайлар деп....

230. Қар көшкіні....

231. Табиғаттың қаһарлы құбылысы:

233. Жер сілкінудің ошағы әрқилы терендіктерде, көбінесе........... километр тереңдіктегі жер қыртысында пайда болады.

234. Сілкіну ауданның радиусы орта қарқынды, күшті болған кезде... км құрайды.

235. 1999 жылы көптеген адам құрбаны мен орасан қиратулар әкелген жер сілкіністер қай елдерде өтті?

236. Жалпы жер шарында жылына... таяу сілкіністер болып жатады.

237. Лава ағынының температурасы....

238. Селдің қауіптілігі....

239. Мұз кептелу....

240. Сел тоқтау кезінде су деңгейі... тәулік ішінде көтеріліп, сол қалыптан.... тәулік арасында түседі:

241. Реакция ортасының сан мәнi....

242. Индикатор ретiнде реакцияға магний иондарымен қанық қызыл түстi қосылыс беретiн қара хромоген қатысады. Магний иондары жойылғанда ерiтiндi қандай түске боялады?

243. Грек тiлiнен аударғанда климат деген -... мағынаны білдіреді.

244. Жер бетiлiк суларға жыл сайын... ақаба сулар ағызылады.

245. Амазонка өзенінің ұзындығы қанша?

246. Хуанхэ өзенінің ауданы қанша?

248. Төтенше жағдайлар деп –....

249. Отын жаққан кездегі газдардың арасында өте зияндылары....

250. Жарылыстар көбіне көмірсутек газдарын... қолданатын мекемелерде жиі болып жатады.

251. 1999 жылы Жапонияда Токио маңындағы ядролық қондырғыда болған апат салдарынан радиация адамның сәуле алу деңгейінің белгілі шегінен... асып кетті.

252. Озон қабаты - биосфера тіршілігінің қажетті жағдайы....

253. Натрий, кальций, магний тұздарының топырақта өсiмдiктердiң өсуi мен дамуына зиянды əсер ететiн концентрацияда жинақталуын не деп атайды?

254. Мұнай өндіретін өндірістің кәсіпорындары... атмосфераны ластайды.

256. Мұнай өндіретін өндірістің кәсіпорындары атмосфераны... ластайды.

257. Көмірді негізгі пайдаланушылар....

260. Көмірді негізгі пайдаланушыларға... жатпайды.

261. Қазақстанда көмір өнеркәсібі қай ғасырда пайда болды?

262. 1855 жылдан бастап қай кен орны игерілді?

263. ДНҚ молекуласын зақымдауға, лизосомаларды бұзуға және ДНҚ репарациясын тежеуге қай элемент қабілетті?

264. Жылу қанды ағзаларда концерогенді қасиеттерге ие қосылыстар:

265. Ет өнімдерінің ішінде нитриттердің ең үлкен мөлшері қайсысында байқалады?

266. Қоршаған орта құралдарында топырақтарда, суда, ауада, өсімдіктерде кеңінен таралған азоттың....

267. Нитраттар мен нитриттер... ерекшеліктерімен бұрыннан белгілі.

268. Емшектегі бала үшін нитраттар мен нитриттердің қандай ауру кеңінен тараған?

269. Екі валентті темірдің үш валентігіне тотығуының өнімі:

270. Қызыл бояуға ие болатын гемоглобин қандай түспен ерекшелінетін метогемоглобинге айналады?

271. Өсімдіктерді арам шөптерден аурулармен зиянкестерден қорғайтын

272. Пестицидтер адамдарда аса қатерлі ісіктердің пайда болуына әкеліп соқтырады. Шамамен қолданылатын қоспалардың қанша пайызы етпен, сүтпен және жұмыртқамен, адам ағзасына түседі?

273. Ауыр металдардың тұздары жасушалардың бөліну кезеңінде хромосомалық аберрациялардың жиілігін қанша есе арттырады?

274. Өсімдіктердің тіршілігіне қажетті микроэлемент....

275. Ауыр металдардың қанша пайызы адам ағзасына қарсы қорек және су арқылы түседі?

276. Қай элементтің көп мөлшері адам ағзасында түтікті сүйектерде, тіс дентинінде, бауырда, бұлшық еттерде, бүйректе, мида, өкпеде және қалқанша безде жиналады?

277. Күн сайын қала тұрғындары 20м³ ауа арқылы қанша қорғасын жұтады?

279. Азот қышқылының қандай тұздары тыңайтқыш ретінде қолданылады?

280. Ксенобиотиктер дегеніміз...

282. Өндірістік ластану, улы химикаттар, тұрмыстық химия тауарлары, дәрі-дәрмектер... жатады.

283. Ксенобиотиктердің қоршаған ортадағы зиянына жатпайды?

285. Экзогендік у дегеніміз....

286. Токсикология қай ғасырда жеке пән болып бөлінді?

287. Улы және қауіпті заттарды және олардың ағзаларындағы өнімдерін зерттейтін ғылым:

288. Зиянды заттардың қанша тобы бар?

290. Қолданылу мақсаты бойынша зиянды заттар неше топқа бөлінеді?

291. Уланудың табиғатына байланысты улану неше түрге бөлінеді?

292. Асқынып улану кезінде мышьяк адам ағзасының қай жеріне көп мөлшерде жиналады:

293. Ксенобиотик сөзі қай тілден енген?

294. Уытты заттардың ағзаға алғаш енуінен анық байқалатын, жаңадан басталған белгілер....

295. Зиянды заттардың аз мөлшерде ұзақ уақыт бойы организмде болуы....

296. Қолдану мақсаты бойынша зиянды заттар нешеге бөлінеді:

297. Азоттың ауадағы пайыздық үлесі қанша?

298. Азоттың қайнау температурасы...

299. Асқынып улану кезінде мышьяк адам ағзасының қай жеріне көп мөлшерде жиналады:

300. Қоршаған ортадағы зат концентрациясын қандай әдіспен анықтайды:

301. Ішуге жарамды судың рН-ортасы қанша болу керек?

302. Ақыл-ой сферасы деп мына сфераны айтқан:

303. Адамның әсерінен құрып кеткен жануарлар саны:

304. Ақтау қаласында АЭС-ң базасында теңіз суын тұщыландыратын зауыт қай жылы іске қосылды?

305. Тірі ағзаның өзара және қоршаған ортамен тығыз байланыста бір территорияда өмір сүруін... деп атайды.

306. Тірі ағзалар жүйесіндегі негізгі құрылым бірлігі:

308. Атмосфераның метрологиялық факторлары арқылы ластануы:

309. Арал экологиялық мәселелерінің негізгі себебі:

310. Атмосфералық жер бетінен 9-15 км қашықтықта орналасқан аумағы:

311. Атмосфераны корғаудың әлеуметтік нәтижелері:

312. Адамзат тіршілігіне қажетті табиғи қорлар:

313. Антропогенді ландшафттар:

314.Адам әрекеті нәтижесіндегі ластану былай деп аталады:

315. Алмастыруға болмайтын табиғи ресурстар:

316. Атмосфераның жерге жақын қабатының температурасы, оның құрамындағы көмірқышқыл газы мен кейбір басқа газдардың болуынан жоғарылауын қалай атайды?

318. Атмосфераның ластануы

320. Тіpi және өлі табиғат элементтері арасындағы өзара тұрақты қарым-қатынас негізінде бірыңғай тұтастық құрайтын тірі ағзалар мен олардың мекендсу ортасынын қауымдастыгы:

321. Тірі ағза сыртқы ортамен биотикалық және абиотикалық қарым - қатынасын Ч. Дарвин қалай атады?

323. Табиғатты қорғау дегеніміз:

324. Таралымның экспоненциалдың өсуі кандай теңдеумен көрсетіледі?

325. Ауаның ластану жолдары:

328. Атмосфераны ластаушы көздер былай бөлінеді:

329. Абиотикалық факторға жататындар:

330. Абиотикалық факторды атаңыз:

331.Алғаш рет «Биосфера» деген сөз мына ғалымның жұмыстарында жарық көрген:

333. Термосфера қабатында 500-600 км биіктікте температура мәні:

334.Тұрмыста пайдалануда болған сарқынды сулар құрамында мыналар болады:

335. Түзілуі бойынша ландшафттың қанша типі бар?

336. Тұман бөлшектері сүзгіште қалай тазаланады?

337. Толеранттылық заңын ашқан кім?

338. Толық ландышафт түзуге қатысатын жануарлар:

339. Толеранттылық заңы қашан ашылды?

340. Табиғи экожүйенің мысалы ретінде нені алуға болады?

341. Тірі ағзалардың экстремальді түрлерінің температураға шыдамдылығы не деп аталады?

342.Топырақтың бонитет балдары:

343. Бейорганикалық заттарды органикалық затқа айналдыра алатын автотрофты ағзалар:

344. Тазарту белгісі бойынша өндірістік қалдықтар келесілерге бөлінеді:

345. Бір түрге жататын, белгілі бір ареалда мекен ететін және еркін шағылыса алатын даралардың жиынтығы:

346. Тірі ағзалардың бір-бірімен және олардың қоршаған ортамен байланысын зерттейтін ғылым:

347. «Табиғатта барлығы бір-бірімен байланысты - табиғат барлығынан жақсы біледі» - заңын кім ашты?

349. Биосфераға антропогендік әсер:

350. Биосфера ілімінің негізін қалаған ғалым:

351. Биосфера қандай кеңістікті қамтиды?

352. Биосфералық қорықтар туралы халықаралық конференцияда Севилья стратегиясы қай жылы қабылданды?

353. Биологиялық тазартуда қандай қондырғылыр қолданылады?

354. Белгілі бір территорияны мекендейтін барлық тірі ағзалардың қауымдастығы:

355. Бөлек мемлекет шегіндегі мониторинг:

356. Республикамызда 1976 ж. тағы бір қорық ашылды. Ол қалай аталады?

357. Бір тіршілік иесінің екінші тіршілік иесін жоюға бағытталған әрекеті қарым-қатынастың қай түріне жатады?

358. Биоценоз ұғымын алғаш рет ұсынған ғалымды атаңыз:

359. Белгілі бір геологиялық жағдайда әралуан түрлердің бірлестігін құрайтын экологиялық жүйе:

362. Биосфералық маниторингке мыналар жатады:

364. Биологиялық жүйелердің өзгерістерге қарсы тұруы және қасиеттердің тұрақтылығын сақтау қабілеті:

365. Бір трофикалық деңгейден екіншісіне өткен кезде жұмсалатын қуат мөлшері:

366. Біріншілік периодты түрде ықпал ететін экологиялық факторға келесілер жатады:

367. Биохимиялық циклмен биосферадағы тірі заттардың маңызыфункциясы қамтамасыз етіледі. В.И. Вернадский осындай функцияның қанша түрін қарастырады?

368. Өсімдік өсуіне әр түрлі факторлардың-әсерін зерттеуде минимум заңын кім ашты?

369. Өте жарыққа төзбейтін, тек көлеңкеде өсетін есімдіктер:

370. Бұзылған жерлерді қалпына келтіру үрдісі:

371. Барлық популяцияға тән белгісі болатын, бірақ жоғары дәрежеде бірлесес алатын және санын өздігінен реттеу қабілеті бар топтың касиеті қалай аталады?

372. Бір организмдер жиынтығының екінші организмдер жиынтығын белгілі бір реттілікпен алмастыруы:

374. Өндірістік қалдықтар тасталу режиміне байланысты қалай бөлінеді?

375. Өлі өсімдіктер мен жаңуарларды пайдаға жарататын ағзалар:

376. Өзін-өзі сақтауға және реттеуге ортаның қабілеттілігі не деп аталады?

377. Оңтайлы шешімдерді табу үшін табиғат пен қоғам қатынасындағы мәселелер көрсетілетін теориялар, эмоциялар мен көзқарастар жиынтығы - бұл:

380. Озон қабаты-биосфера тіршілігінің қажетті жағдайы, өйткені озон қабаты:

381. Озон атмосфераның жерге жақын қабатында оттегі молекуласынан азот тотығы мен көмірсутектердің қатысуымен және... сәуленің әсерінен түзіледі:

382. Органикалық заттарды ыдыратып, бейорганикалық заттарға айналдыратын қалпына келтірушы ағзалар қалай аталады?

383. Ағзаға қатыссыз қозғалмалы заттардың үлкен массасы қандай қорға жатады?

384. Ағзалар бейімделуінің келесі түрлері бар:

385. Орнықты даму дегеніміз - бұл:

386. ЮНЕСКО-ның "Биосфералық-қорық" статусын алған Қазақстандағы алғашқы қорық:

387. Ағзаның таралу шегі немесе облысы дегеніміз:

388. Отын жаққан кездегі газдардың арасында өте зияндылары:

389. Ағзалар мен орта арасындағы биогенді заттардың айтарлықтай аз, бірақ белсенді тікелей алмасуы қандай қорға жатады?

390. Бейтараптау су тазалаудың келесі әдісіне жатады:

391. Негізгі парниктік газға қандай газ жатады?

392.Homo Sapiens түрінің өкілдері:

393. Негізгі компоненттері біртұтас жүйенің даму шарты бойынша біртектілікті түзе отырып, күрделі өзара әсерде болатын табиғи-географиялық кешен қалай аталады?

395. Каспий аймағындағы экологиялық тепе-теңдіктің бұзылуы себебі:

396. Көмір қышқыл газы және басқа газдардың әсерінен жылулық тепе-теңдік өзгеруінің нәтижесінде мүмкін болатын жер шары температурасының ғаламға тартуы:

397. «Мониторинг» термині қай жылы пайда болды?

398. ҚР-ғы қоршаған ортаны ең көп ластайтын өнеркәсіп салаларын атаңыз:

399. КР-ның экологиялық жағдайдын төмендеуі, табиғи ортаның деградациялану үрдісі келесі әлеуметтік мәселенің пайда болуына алып келеді:

400. Қоршаған ортаның физикалық ластануы:

401. ҚР-ғы шөлденген жер ауданы қанша пайызды құрайды?

403. Қазақстанның басты су артериясы:

404. Қызыл Кітап туралы пікірді қалыптастырған алғашқы ағылшын табиғат зерттеушісі:

405. Қалдықты пайдаланудың жалпы тиімділігі:

406. Құрлықтың биомассасының негізгі бөлігін (99,2%) құрайды:

407. Қазақстанның басты су артериясы:

408. Қалдық сулар исін жою үрдісі қалай аталады?

409.Қалдық суларды аэробты микроағзалары бар сүзгілік материалдар арқылы биологиялық әдіспен тазарту:

410. Қайсысы климаттық факторға жатпайды?

411. Қандай пайдалы қазбалар қоры бойынша Қазақстан 1-ші орында?

412. Қайсысы климаттық факторға жатады?

413. Қандай пайдалы қазбалар қоры бойынша Қазақстан алғашқы 10 орынға кіреді?

415. Қоршаған ортаны қорғау нысандары қалай бөлінеді?

416. Қоршаған ортаның биологиялық ластануы:

417. Мутуализм:

418. Мониторингтің негізгі мақсаты:

420. Жануарлардың мінез-құлығын зерттейтін ғылым қалай аталады?

421. Жаратылыстану ғылымында экологиялық көзқарастың қалыптасу кезеңдері:

422. Жеке таралымның немесе кез-келген жүйелік категорияның тіршілікке күресу үрдісінде жойылуын қалай атайды?

423. Периодсыз ықпал ететін факторлар:

424. Популяцияға тән қасиеттер:

425. Популяция түсінігіне қандай анықтама беруге болады?

426. Популяция динамикалық саны кандай факторларға тәуелді?

428. Парниктік эффект негізінен қандай заттың атмосфераға шығарылуынан болады?

429. Популяция өзінің саны мен өзгермелі орта жағдайына бейімделуін қандай жолдармен реттейді:

431. Су түбінде тіршілік етуші ағзалар қалай аталады?

432. Сарқылатын қорларға жатады:

433. Семей ядролық сынақ полигоны - бұл қандай аймақ:

434. Синэкология дегеніміз не?

435. Сулы ортада мекендеушілер қалай аталады?

436. Су қолдану мына түрлерден тұрады:

437. Сарқылмайтын табиғи қорлар:

438. Су қоры калай аталады?

439.Саналы адамдық қызметтер дамудың басты факторы ретінде анықталатын табиғат пен қоғамның өзара қарым-қатынасының саласы:

440. Су қоймаларының ластануының түрлері:

441. Су қорларына жатады:

442. Экожүйедегі энергия алмасуын не деп атаймыз?

443. «Экология» термині қай ғалымның есімімен байланысты?

444. Экологиялық мониторинг деңгейлері келесілер:

445. Экологиялық факторлар мына категорияларға бөлінеді:

447. Экология -... зерттейтін ғылым.

448. Экожүйе келесі құрамдас бөліктерден тұрады: бейорганикалық заттар, органикалық қосылыстар, климаттық режим, продуценттер, консументтер, редуценттер. Осылардың қайсыларын абиотикалық компонентке жатқызуға болады:

449. Эрозия – бұл:

451. Экожүйедегі редуценттердің рөлі неде:

452. «Экология» терминін ғылымға енгізген ғалым:

453. Экологияның негізгі үш бағыттары:

454. «Экологиялық қуыс» терминін ұсынған ғалым:

456. Экологиялық факторлардың жіктелуі:

457. Шіріген өсімдіктсрмен қоректенетін ағзалар:

458. Шағын аймақтық климат қалай аталады?

459. 1935ж. алғаш рет «Экожүйе» түсінігін ұсынды:

460. 1903ж. В. Иогансеннің енгізген термині:

461. Гидросфера дегеніміз бұл:

462. Гидросферада тіршілік қанша тереңдікте кездеседі?

463. Ғаламдық экологияның зерттеу нысаны:

464. Дербес ғылым ретінде экология шамамен нешінші жылы қалыптасты?

465. Халықаралық Қызыл Кітаптын алғашқы басылымы жарық көрген жыл:

466. Халықаралық байланыс деңгейінде орындалатын мониторинг:

467. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың басты мақсаты:

468. Eгер таза көбею жылдамдығы мына теңдеумен берілсе,

, онда

- бір -дара ағзаның бүкіл өмірінде өндірген ұрпағының орташа саны, х жасы, -х жасына дейін жеткен өмірінің үлесі, m_х - х жасқа дейінгі ұрпақ саны болса, ,- күткен ұрпақ санын береді. Олай болса, популяиия тұрақтылығы қандай мән көрсетеді?

470 В.И. Вернадский биосферадағы бос энергияны тасушы деп нені атаған?

471. Ылғал қажет ететін өсімдіктер:

472. Рекультивация - қандай маңызды шараларға жатады?

473. Табиғи қорларды кешенді пайдалану:

475. Биосфера дегеніміз:

476.Негізгі экологиялық факторлар неше топқа бөлінеді?

477. Фотосинтез үрдісінің маңызы:

478. Абиотикалық фактор дегеніміз:

479. Экология термині қандай мағына береді:

480. Биогеоценоздың неше құраушысы бар:

481.Экотоп дегеніміз:

482. Литосфера қабаты дегеніміз:

483. Биосфераның пайда болған уақыты:

484.1900-2000 жылдар аралығында халық саны неше есе көбейді?

485. Қазір жер бетіндегі халықтың саны шамамен қанша?

486. Органикалық ластану дегеніміз:

487. Гидросфера қабаты дегеніміз:

488. Адаптация қандай ұғымды білдіреді?

489. Атмосфералық ауа дегеніміз:

490. Биологиялық экология нені зерттейді?

491.Фотосинтез үрдісі нәтижесінде…

492. Экология термині қай жылы енгізілді?

493. Биотикалық фактор ….

494. Әлеуметтік экологияның зерттеу нысаны:

495. Биотоп дегеніміз не?

496. Негізгі экологиялық факторлар неше топқа бөлінеді?

497. Биогеоценоз ұғымын алғаш рет ұсынған ғалым?

498.Ғылымға экожүйе терминін енгізген ғалым:

499.Тірі ағзалардың экологиялық факторлар өзгерісіне бейімделуі:

500. Абиотикалық фактор қайсысы?