Тақарыбы. Болжамдау туралы түсінік. Оның түрлері

Дебиет

1. Кенесариев У.И., Жакашов Н.Ж. Экология және халық денсаулығы. Алматы, 2003. – 8-24 бет.

2. Гигиена / Под ред. акад. РАМН Г.И.Румянцева.- М.:ГЭОТАР:Медицина, 2005.- С.76-110, 197-220.

3. Экология, окружающая среда и человек: Учеб. Пособие для вузов, средних школ и колледжей. – 2-е изд., испр. и доп. / Ю.В. Новиков. – М.: ФАИР-ПРЕСС, 2002. – С.3-22.

4. Тулебаев Р.К., Слажнева Т.И., Кенесариев У.И., Белоног А.А., Корчевский А. «Оценка гигиенических рисков в промышленных регионах РК», Алматы, 2005 г., стр. 4-7.

5. Лекция (тема №1).

6. №1 дәріс.

7. Бақылау (тақырып бойынша сұрақтар)

1. Қоршаған орта гигиенасының анықтамасы.

2. Биосфера туралы ұғымы.

3. Қоршаған орта сапасы және тұрғындар денсаулығы бойынша зерттеулерді ұйымдастырудағы қазақстандық және ресейлік ғалымдардың ролі.

4. Қоршаған орта, биосфера, ноосфера, биоценоз, фитоценоз, зооценоз, микробоценоз түсініктері.

5. Қоршаған орта мен халық денсаулығын зерттеу міндеттері мен әдістері.

6. Қоршаған ортаның гигиенасындағы зерттеу І блогі.

7. ҚОФ-ның әсеріне ұшырайтың адамның тіршілік ету нақтылы жағдайына гигиеналық сипаттама беру.

8. Ластаушы көзден әр түрлі қашықтықтағы ҚОФ-ның мөлшерлер мен таралу деңгейін гигиеналық бағалау.

9. Адам денсаулығына жаңа, бұрын зерттелмеген қауіпті ҚОФ-ың анықтау.

10. Àäàì äåíñàóëû¹ûíà æ¸íå îíû» ¼ìið ñ¾ðó æà¹äàéëàðûíà ºîðøà¹àí îðòà ôàêòîðëàðûíû» ýêñïåðèìåíòàëüäûº ãèãèåíàëûº áà¹àëàíóû;

11. Ò½ð¹ûíäàð äåíñàóëû¹û ê¾éií ýïèäåìèîëîãèÿëûº çåðòò.

Тақарып: Атмосфералық ауа қоршаған орта нысаны ретінде. Атмосфералық ауаны ластану көздері мен сипаттамасы. Атмосфералық ауаның ластану қауіптілік дәрежесін кешенді және интегралдық бағалау, есептеу әдістемесі.

2. Мақсаты: Атмосфералық ауаның ластану көздері және ерекшеліктері туралы, фондық және антропогендік ластанулар туралы, ұйымдастырылған, ұйымдастырылмаған және аралас шығарындылар туралы, атмосфералық ауаның ластануына бақылау жүргізу үшін нүктелерді таңдау принциптері, атмосфералық ауаны қорғау бойынша шаралар туралы білім мен дағдыларды қалыптастыру.

3. Оқыту мақсаты:

Студенттерге

- атмосфералық ауаның ластану көздері және ерекшеліктері туралы білімді қалыптартыру;

- атмосфералық ауаның ластануына бақылау жүргізу үшін нүктелерді таңдау принциптері, атмосфералық ауаны қорғау бойынша шаралар туралы түсінік беру;

- атмосфералық ауаның ластану қауіптілік деңгейін кешенді және интегралды есеп беру дағдыларын қалыптастыру;

- атмосфералық ауаны қорғау бойынша шараларды даярлау үшін нормативтік құжаттармен жұмыс өткізуді дағдыны қалыптастыру

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Атмосфера биосфера элементі ретінде.

2. Атмосфералық ауаның ластаушы көздері, олардың гигиеналық сипаттамасы.

3. Атмосфералық ауаны ластанудың маңызы.

4. Зиянды заттардың атмосфераға шығарылуы, олардың гигиеналық сипаттамасы.

5. Қаларадағы атмосфералық ауаның спецификалық ластанулары және олардың жалпы санитарлық өмір сүру жағдайына әсері.

6. Атмосфералық ауаның ластануының бақылауды ұйымдастыру. Бақылау пунктерін таңдаудың негігі принциптері.

7. Атмосфералық ауаны қорғау негізгі принциптері.

5. Білім берудің және оқытудың әдістері: кіші топтарда істеу, дискуссия

Дебиет

1. Кенесариев У.И., Жакашов Н.Ж. Экология және халық денсаулығы. Алматы, 2003. – 25-50 б.

2. Экология, окружающая среда и человек: Учеб. Пособие для вузов, средних школ и колледжей. – 2-е изд., испр. и доп. / Ю.В. Новиков. – М.: ФАИР-ПРЕСС, 2002. – С.3-22.

3. Г.И. Румянцев и соавт. Гигиена. – М.: Медицина, 2005. – С.197-220.

7. Бақылау:

Тақырып бойынша сұрақтар

1. Атмосфера туралы түсінік, оның химиялық құрамы.

2. Елді мекендер атмосфералық ауасының негізігі ластаушы көздері.

3. Атмосфералық ауаның фондық және антропогендік ластану туралы түсінік.

4. Валдық (жалпы) шығарындылар туралы түсінік?

5. Ұйымдастырылған және ұйымдастырылмаған шығарындылар туралы түсінік?

6. Атмосфералық ауаны ластанун қандай бақылау посттарын білесіз?

7. Àòìîñôåðà áèîñôåðàíû» ýëåìåíòi ðåòiíäå.

8. ²àçàºñòàííû» ¸ðò¾ðëi àéìàºòàðûíäà¹û ºàëà æ¸íå àóûëäû æåðëåðäi» àòìîñôåðàëûº àóàñûíû» ëàñòàíó ê¼çäåði ìåí åðåêøåëiêòåði.

9. Àòìîñôåðàëûº àóàíû» ëàñòàíó ôàêòîðëàðû.

10. Àòìîñôåðàëûº àóàíû» ëàñòàíóûíû» êåøåíäi ê¼ðñåòêiøòåði ìåí åñåïòåó ¸äiñòåði.

11. Àòìîñôåðàëûº àóàíû» ëàñòàíóûíû» ìà»ûçû.

12. Ôîíäûº æ¸íå àíòðîïîãåíäi ëàñòàíóëàð, îëàðäû» ê¼çäåði, ñèïàòòàìàñû. Àòìîñôåðàëûº àóàäà çèÿíäû çàòòàðäû» ê¼ïòåï øû¹àðûëóû (½éûìäàñòûðûë¹àí, ½éûìäàñòûðûëìà¹àí, àðàëàñ), îëàðäû» ñèïàòòàìàñû.

13. ²àëàëàðäà¹û àòìîñôåðàëûº àóàíû» àðíàéû ëàñòàíóëàðû, îëàðäû» æàëïû òiðøiëiêòi» ñàíèòàðëûº æà¹äàéûíà ¸ñåði.

14. Àòìîñôåðàëûº àóàíû» ëàñòàíóûí áàºûëàóäû ½éûìäàñòûðó. Áàºûëàó ïóíêòòåðií òà»äàóäû» íåãiçãi ïðèíöèïòåði.

15. Àòìîñôåðàëûº àóàíû ºîð¹àó øàðàëàðûí æ¾ðãiçó.

1. Тақарыбы. Су қоршаған ортаның санитарлық-гигиеналық бақылауға алынатын нысаны ретінде. Қазақстанның жекелеген аймақтар мысалындағы су ластануының көздері мен сипаттамасы. Суды ластану қауіптілік дәрежесіне кешенді және интегралды баға беру. Есептеу әдістемесі.

2. Мақсаты: Æåð àñòû æ¸íå æåð ¾ñòi ñóëàðû ëàñòàíóûíû» ôàêòîðëàðû ìåí ê¼çäåðiíi» ñèïàòòàìàñûí áåðóãå ñòóäåíòòåðäi ¾éðåòó. À¹ûìäû ñóëàð ëàñòàíóûí çàðòòåó ¸äiñòåði. Ñó îáúåêòiëåðiíi» ëàñòàíóûí áàºûëàó ïóíêòåðií òà»äàó ïðèíöèïòåði òóðàëû ò¾ñiíiê áåðó. Ñó ê¼çäåðiíi» ëàñòàíóûíû» æàíóàð îðãàíèçìiìåí ¼ñiìäiêòåðãå ¸ñåði òóðàëû бiëiì бåðó. Ñóäàí ñûíàìà àëó æ¸íå ñó ê¼çäåðiíi» ëàñòàíóûíà áàºûëàó æ¾ðãiçó ïóíêòåðií òà»äàó.

3. Оқыту мақсаты:

1. Æåð àñòû æ¸íå æåð ¾ñòi ñóëàðû ëàñòàíóûíû» ôàêòîðëàðû ìåí ê¼çäåðiíi» ñèïàòòàìàñûí áåðóãå білім мен дағдыларды қалыптастыру.

2. À¹ûìäû ñóëàð ëàñòàíóûí çàðòòåó ¸äiñòåði бойынша білім мен дағдыларды қалыптастыру.

3. Ñó îáúåêòiëåðiíi» ëàñòàíóûí áàºûëàó ïóíêòåðií òà»äàó ïðèíöèïòåði òóðàëû білім қалыптастыру.

4. Ñó ê¼çäåðiíi» ëàñòàíóûíû» æàíóàðð îðãàíèçìiìåí ¼ñiìäiêòåðãå ¸ñåði òóðàëû білім мен дағдыларды қалыптастыру.

5. Ñóäàí ñûíàìà àëó æ¸íå ñó ê¼çäåðiíi» ëàñòàíóûíà áàºûëàó æ¾ðãiçó ïóíêòåðií òà»äàó бойынша дағдыны қалыптастыру.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Ãèäðîñôåðà – áèîñôåðàíû» áàñòû º½ðàìäàñ á¼ëiêòåðiíi» áiði. Ñó ºîðøà¹àí îðòàíû» ýêîëîãèÿëûº áàºûëàó îáúåêòiñi ðåòiíäå.

2. Áåòêåéëiê æ¸íå æåð àñòûëûº ñóäû» ëàñòàíó ôàêòîðëàðû ìåí ê¼çäåðiíi» ñèïàòòàìàñû.

3. À¹ûíäû ñóëàð òóðàëû ò¾ñiíiê.

4. ´íåðê¸ñiïòiê æ¸íå øàðóàøûëûºòûº-ò½ðìûñòûº à¹ûíäû ñóëàðäû» ñèïàòòàìàñû. À¹ûíäû ñóëàðäû çåðòòåó ¸äiñòåði æ¸íå îëàðäû» º½ðàìûíäà¹û òîêñèêàëûº çàòòàðäû» êîíöåíòðàöèÿñûí åñåïòåó.

5. Ñó ºîéìàëàðûíäà òîêñèêàëûº çàòòàðäû» æèíàëó ä¸ðåæåñi æ¸íå ñî¹àí áàéëàíûñòû ñóäû» ëàñòàíóûíû» ºàóiïòiëiãi, ëàñòàí¹àí ñóäû» òiði à¹çàëàð¹à ¸ñåði.

6. Ñó ¼ñiìäiêòåðiíäåãi, ñó ò¾áiíäåãi ø¼ãiíäiëåðäåãi, ñó ôàóíàñûíäà¹û, æàíóàðëàðäà¹û, ¼ñiìäiêòåðäåãi æ¸íå ì¸äåíè ¼ñiìäiêòåðäåãi òîêñèêàëûº çàòòàðäû» êóìóëÿöèÿñû.

7. Ñó ñàïàñûí áàºûëàóäû ½éûìäàñòûðó. Áàºûëàó ïóíêòåðií òàëäàó.

8. Ñó ñûíàìàëàðûí æèíàó åðåæåëåði. Ëàáîðàòîðèÿëûº çåðòòåóëåðäi ½éûìäàñòûðó..

5. Білім берудің және оқытудың әдістері: кіші топтарда істеу, дискуссия

Дебиет

1. Кенесариев У.И., Жакашов Н.Ж. Экология және халық денсаулығы. Алматы, 2003. – 51-76 б.

2. Г.И. Румянцев и соавт. Гигиена. – М.: Медицина, 2005. – С. 111-175.

3. Экология, окружающая среда и человек: Учеб. Пособие для вузов, средних школ и колледжей. – 2-е изд., испр. и доп. / Ю.В. Новиков. – М.: ФАИР-ПРЕСС, 2002. – С.165-244.

7. Бақылау:

Тақырып бойынша сұрақтар:

1. Ãèäðîñôåðà áèîñôåðà ýëåìåíòi ðåòiíäå òóðàëû ò¾ñiíiê.

2. Æåð àñòû æ¸íå æåð áåòi ñóëàð òóðàëû ò¾ñiíiê.

3. Æåð àñòû æ¸íå æåð áåòi ñóëàðûíû» ëàñòàóøû ê¼çäåði.

4. Øàðóàøûëûº-ò½ðìûñòûº à¹ûíäû ñóëàð òóðàëû ò¾ñiíiê.

5. ´»äiðiñiòiê à¹ûíäû ñóëàð òóðàëû ò¾ñiíiê.

6. Ãèäðîñôåðà – áèîñôåðàíû» áàñòû º½ðàìäàñ á¼ëiêòåðiíi» áiði. Ñó ºîðøà¹àí îðòàíû» ýêîëîãèÿëûº áàºûëàó îáúåêòiñi ðåòiíäå.

7. Áåòêåéëiê æ¸íå æåð àñòûëûº ñóäû» ëàñòàíó ôàêòîðëàðû ìåí ê¼çäåðiíi» ñèïàòòàìàñû.

8. À¹ûíäû ñóëàð òóðàëû ò¾ñiíiê.

9. ´íåðê¸ñiïòiê æ¸íå øàðóàøûëûºòûº-ò½ðìûñòûº à¹ûíäû ñóëàðäû» ñèïàòòàìàñû. À¹ûíäû ñóëàðäû çåðòòåó ¸äiñòåði æ¸íå îëàðäû» º½ðàìûíäà¹û òîêñèêàëûº çàòòàðäû» êîíöåíòðàöèÿñûí åñåïòåó.

10. Ñó ºîéìàëàðûíäà òîêñèêàëûº çàòòàðäû» æèíàëó ä¸ðåæåñi æ¸íå ñî¹àí áàéëàíûñòû ñóäû» ëàñòàíóûíû» ºàóiïòiëiãi, ëàñòàí¹àí ñóäû» òiði à¹çàëàð¹à ¸ñåði.

11. Ñó ¼ñiìäiêòåðiíäåãi, ñó ò¾áiíäåãi ø¼ãiíäiëåðäåãi, ñó ôàóíàñûíäà¹û, æàíóàðëàðäà¹û, ¼ñiìäiêòåðäåãi æ¸íå ì¸äåíè ¼ñiìäiêòåðäåãi òîêñèêàëûº çàòòàðäû» êóìóëÿöèÿñû.

12. Ñó ñàïàñûí áàºûëàóäû ½éûìäàñòûðó. Áàºûëàó ïóíêòåðií òàëäàó.

1. Тақарыбы. Топырақ қоршаған орта нысаны ретінде. Топырақ ластануының көздері мен сипаттамасы. Топырақты ластану қауіптілік дәрежесіне кешенді және интегралды баға беру. Есептеу әдістемесі. Топырақты антропогенды ластауының басқа қоршаған орта нысандарына әсер етуі. Топырақтың жиынтық көрсеткішін есептеу

2. Мақсаты: Студенттерге топырақ туралы, оның құрамы туралы, ластану көздері мен сипаттамасы, топырақтан сынама алу және сынамалар алу нүктелерінтаңдау туралы түсінік беру.

3. Оқыту мақсаты:

1. Топырақ туралы, оның құрамы туралы білім қалыптастыру.

2. Топырақытың ластану көздері мен сипаттамасы туралы білім қалыптастыру.

3. Топырақтан сынама алу және сынамалар алу нүктелерінтаңдау туралы білім мен дағдыны қалыптастыру.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Òîïûðຠáèîñôåðà ýëåìåíòi ðåòiíäå.

2. Òîïûðຠº½ðàìû, ò¾ðëåði. Òîïûðàºòû» ¼çäiãiíåí òàçàðó ¾ðäiñòåði.

3. Òîïûðàºòà¹û õèìèÿëûº çàòòàðäûí àéíàëûìû ìåí ìèãðàöèÿñû.

4. Òîïûðຠºîðøà¹àí îðòà îáúåêòiñi ðåòiíäå.

5. Òîïûðàºòû» ëàñòàíóû ê¼çäåði (òàáè¹è æ¸íå àíòðîïîãåíäi). Òîïûðàºòû» îðãàíèêàëûº æ¸íå áåéîðãàíèêàëûº ëàñòàíóû ò¾ñiíiãi, ñèïàòòàìàñû æ¸íå ê¼ðñåòêiøòåði.

6. Òîïûðàºòû» ëàñòàíóûíàí ïàéäà áîë¹àí òîêñèêàëûº çàòòàðäû» ºîðøà¹àí îðòàíû» áàñºà íûñàíäàðûíà ¸ñåði.

7. ´íäiðiñòiê æ¸íå ò½ðìûñòûº ºàëäûºòàðäû òîïûðàºòà ê¼ìó ì¸ñåëåëåði.

8. Òîïûðàºòû» “áèîëîãèÿëûº òiçáåê” àðºûëû òiði à¹çàëàð¹à ¸ñåði.

9. Òîïûðຠáèîñôåðàäàí àäàì¹à òà¹àìäûº òiçáåê àðºûëû áåðiëåòií ìèêðîýëåìåíòòåðäi», òîêñèêàëûº æ¸íå ðàäèîàêòèâòi çàòòàðäû» ºîðû ìåí á¼ëiãi ðåòiíäå.

10. Òîïûðຠ潺ïàëû àóðóëàðûíû» ºîçäûð¹ûøòàðû ìåí èíâàçèÿëàðäûí òàñûìàëäàóøûñû æ¸íå ê¼çi ðåòiíäå.

11. Òîïûðàºòû» ëàñòàíóûí áàºûëàóäû ½éûìäàñòûðó.

12. Òîïûðຠñûíàìàëàðûí æèíàó ò¸ñiëäåði, æèíàó íóêòåëåðií òà»äàóäû» íåãiçãi ¾ðäiñòåði.

13. Òàáè¹è áèîãåîõèìèÿëûº ïðîâèíöèÿëàð æàéëû ò¾ñiíiê, îëàðäû» ñèïàòòàìàñû.

14. ²àçàºñòàí òåððèòîðèÿñûíäà¹û òàáè¹è áèîãåîõèìèÿëûº ïðîâèíöèÿëàð, îëàðäû» ñèïàòòàìàñû. Ýíäåìèÿëûº àóðóëàð òóðàëû ò¾ñiíiê.

15. ´ñiìäiê òåêòi æ¸íå æàíóàð òåêòi ä¸ðiëiê øèêiçàòòàð¹à òîïûðàºòû» º½ðàìûíäà¹û õèìèÿëûº çàòòàðäû» òàïøûëû¹û íåìåñå àðòûº ì¼ëøåðäå áîëóûíû» ûºïàë åòói.

16. Àíòðîïîãåíäi áèîãåîõèìèÿëûº ïðîâèíöèÿëàðäû ºàëûïòàñòûðóøû ôàêòîðëàð, îëàðäû» ñèïàòòàìàñû.

5. Білім берудің және оқытудың әдістері: кіші топтарда істеу, дискуссия

Дебиет

1. Кенесариев У.И., Жакашов Н.Ж. Экология және халық денсаулығы. Алматы, 2003. – 260 бет.

2. Г.И. Румянцев и соавт. Гигиена. – М.: Медицина, 2005. – С. 176-196.

3. Экология, окружающая среда и человек: Учеб. Пособие для вузов, средних школ и колледжей. – 2-е изд., испр. и доп. / Ю.В. Новиков. – М.: ФАИР-ПРЕСС, 2002. – С.315-346.

7. Бақылау:

Тақырып бойынша сұрақтар:

1. Топырақтың құрамы;

2. Гумус туралы түсінік;

3. Àãðîáèîöåíîç òóðàëû ò¾ñiíiê

4. Òîïûðຠáèîñôåðà ýëåìåíòi ðåòiíäå.

5. Òîïûðຠº½ðàìû, ò¾ðëåði. Òîïûðàºòû» ¼çäiãiíåí òàçàðó ¾ðäiñòåði.

6. Òîïûðàºòà¹û õèìèÿëûº çàòòàðäûí àéíàëûìû ìåí ìèãðàöèÿñû.

7. Òîïûðຠºîðøà¹àí îðòà îáúåêòiñi ðåòiíäå.

8. Òîïûðàºòû» ëàñòàíóû ê¼çäåði (òàáè¹è æ¸íå àíòðîïîãåíäi). Òîïûðàºòû» îðãàíèêàëûº æ¸íå áåéîðãàíèêàëûº ëàñòàíóû ò¾ñiíiãi, ñèïàòòàìàñû æ¸íå ê¼ðñåòêiøòåði.

9. Òîïûðàºòû» ëàñòàíóûíàí ïàéäà áîë¹àí òîêñèêàëûº çàòòàðäû» ºîðøà¹àí îðòàíû» áàñºà íûñàíäàðûíà ¸ñåði.

10. ´íäiðiñòiê æ¸íå ò½ðìûñòûº ºàëäûºòàðäû òîïûðàºòà ê¼ìó ì¸ñåëåëåði.

11. Òîïûðàºòû» “áèîëîãèÿëûº òiçáåê” àðºûëû òiði à¹çàëàð¹à ¸ñåði.

12. Òîïûðຠáèîñôåðàäàí àäàì¹à òà¹àìäûº òiçáåê àðºûëû áåðiëåòií ìèêðîýëåìåíòòåðäi», òîêñèêàëûº æ¸íå ðàäèîàêòèâòi çàòòàðäû» ºîðû ìåí á¼ëiãi ðåòiíäå.

13. Òîïûðຠ潺ïàëû àóðóëàðûíû» ºîçäûð¹ûøòàðû ìåí èíâàçèÿëàðäûí òàñûìàëäàóøûñû æ¸íå ê¼çi ðåòiíäå.

14. Òîïûðàºòû» ëàñòàíóûí áàºûëàóäû ½éûìäàñòûðó.

15. Òîïûðຠñûíàìàëàðûí æèíàó ò¸ñiëäåði, æèíàó íóêòåëåðií òà»äàóäû» íåãiçãi ¾ðäiñòåði.

16. Òàáè¹è áèîãåîõèìèÿëûº ïðîâèíöèÿëàð æàéëû ò¾ñiíiê, îëàðäû» ñèïàòòàìàñû.

17. ²àçàºñòàí òåððèòîðèÿñûíäà¹û òàáè¹è áèîãåîõèìèÿëûº ïðîâèíöèÿëàð, îëàðäû» ñèïàòòàìàñû. Ýíäåìèÿëûº àóðóëàð òóðàëû ò¾ñiíiê.

18. ´ñiìäiê òåêòi æ¸íå æàíóàð òåêòi ä¸ðiëiê øèêiçàòòàð¹à òîïûðàºòû» º½ðàìûíäà¹û õèìèÿëûº çàòòàðäû» òàïøûëû¹û íåìåñå àðòûº ì¼ëøåðäå áîëóûíû» ûºïàë åòói.

19. Àíòðîïîãåíäi áèîãåîõèìèÿëûº ïðîâèíöèÿëàðäû ºàëûïòàñòûðóøû ôàêòîðëàð, îëàðäû» ñèïàòòàìàñû..

1. Тақарыбы: Адам ағзасына шынайы химиялық жүктеме (ШХЖ) туралы түсінік. Химиялық заттар мен ксенобиотиктердің түсу жолдары.

2. Мақсаты: Ñòóäåíòòåðäi àäàìíû» æ½ìûñòà, ¾éäå, ê¼øåäå æ¸íå ê¼ëiêòå áîëó óàºûòòàðûíû» åñêåðóiìåí ÐÕÆ àðíàéû åñåïòåëó ò¾ðiìåí òàíûñòûðó. Àóûç ñó ìåí àóà ëàñòàíóû áîéûíøà äåðåêòåðäi ïàéäàëàíûï çèÿíäû çåòòåðäû» ò¸óëiêòiê ðåàëüäûº õèìèÿëûº æ¾êòåìåñií àíûºòàó¹à ñòóäåíòòåðäi ¾éðåòó.

3. Оқыту мақсаты:

1. Ñòóäåíòòåðäi ÐÕÆ àðíàéû åñåï шығару бойынша білім мен дағдыны қалыптастыру.

2. Àóûç ñó ìåí àóà ëàñòàíóû áîéûíøà äåðåêòåðäi ïàéäàëàíûï çèÿíäû çåòòåðäû» ò¸óëiêòiê шынайы õèìèÿëûº æ¾êòåìåñií àíûºòàó бойынша білім мен дағдыны қалыптастыру.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Ағзаға шынайы химиялық жүктеме туралы түсінік (ШХЖ).

2. Àäàì îðãàíèçìiíå õèìèÿëûº ëàñòàíóëàðäû» ºàóiïòiëiê ä¸ðåæåñiíi» åñåïòåëó ¸äiñòåìåñi.

3. Êñåíîáèîòèêòåð òóðàëû ò¾ñiíiê.

4. Õèìèÿëûº çàòòàðäû» àðàëàñ, êåøåíäi æ¸íå ºàáàòòàñûï ¸ñåði.

5. Білім берудің және оқытудың әдістері: кіші топтарда істеу, дискуссия

Дебиет

1. Г.И. Румянцев и соавт. Гигиена. – М.: Медицина, 2005. – 607 с.

2. Кенесариев У.И., Жакашов Н.Ж. Экология және халық денсаулығы. Алматы, 2003. – 232-244.

3. Гигиена / Под ред. акад. РАМН Г.И.Румянцева.- М.:ГЭОТАР:Медицина, 2005.- С.3-220.

4. Охрана окружающей среды: Сборник нормативных правовых актов. – Алматы: ЮРИСТ, 2006. – 216 с.

7. Бақылау:

Тақырып бойынша сұрақтар:

1. Ағзаға шынайы химиялық жүктеме туралы түсінік (ШХЖ).

2. Қала жағдайындағы адам ағзасына атмосфералық ауамен түсетін химиялық заттардың косындысының ШХЖ есептеу.

3. Қоршаған ортаны ластану жағдайында адам ағзасына сумен түсетінШХЖ.

4. Àäàì îðãàíèçìiíå õèìèÿëûº ëàñòàíóëàðäû» ºàóiïòiëiê ä¸ðåæåñiíi» åñåïòåëó ¸äiñòåìåñi.

5. Êñåíîáèîòèêòåð òóðàëû ò¾ñiíiê;

6. Àëèìåíòàðëûº çàòòàð òóðàëû ò¾ñiíiê;

7. Àíòèàëèìåíòàðëûº çàòòàð òóðàëû ò¾ñiíiê;

8. Àëèìåíòàðëûº åìåñ çàòòàð òóðàëû ò¾ñiíiê;

9. Õèìèÿëûº çàòòàðäû» àðàëàñ, êåøåíäi æ¸íå ºàáàòòàñûï ¸ñåði.

10. Òà¹àìäûº àçûº-ò¾ëiêòåð àðºûëû ò¾ñêåí àäàì à¹çàñûíäà¹û ØÕÆ ýêîëîãèÿëûº-ãèãèåíàëûº áà¹àëàó..

11. Сумен, ауамен, азық-түліктермен адам ағзасына қосынды шынайы химиялық жүктемені бағалау.

Тақарыбы. Қоршаған ортаны ластану жағдайын интегралды және халық денсаулығына қауіптілік дәрежесін бағалау. Тұрғындар денсаулығының негізгі көрсеткіштері қоршаған орта сапасының интегральдық баға ретінде. Қазақстанның әртүрлі аймақтарындағы халық денсаулығының ерекшеліктері.

2. Мақсаты: Эпидемиологиялық зерттеулердің негізгі түрлері, тұрғындардың негізігі денсалық көрсеткіштері туралы түсінік беру. Қазақстанның жекелеген аймақтар мысалында қоршаған орта нысандарының ластануының адам денсаулығына қауіптілік дәрежесін бағалауды үйрету.

3. Оқыту мақсаты:

1. Тұрғындардың аурушандығын эпидемиологиялық зерттеудің негізгі түрлері бойынша білім қалыптастыру.

2. Тұрғындар денсаулығын сипаттайтын негізгі көрсеткіштері туралы білім қалыптастыру.

3. Қазақстанның әртүрлі аймақтарындағы халық денсаулығының ерекшеліктері туралы білім мен дағдыны қалыптастыру.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Ò½ð¹ûíäàð äåíñàóëû¹ûíû» íåãiçãi ê¼ðñåòêiøòåðiíi» (àóðóøà»äûëûº, ¼ëóøiëiº, òóóøûëûº, ì¾ãåäåêòiê) åñåïòåëó ¸äiñòåðií ìå»ãåðó.

2. Àëûí¹àí í¸òèæåëåðäi» òàëäàóûí æ¸íå èíòåðïðåòàöèÿñûí ò¾ñiíäiðóií ìå»ãåðó.

3. Æåêåëåãåí àóðóëàðäû» ²Î ñàïàñûíà ò¸óåëäiëiãií òàáó ìåòîäûí ìå»ãåðó.

4. ²Î ñàïàñûí ñèïàòòàéòûí æåêåëåãåí íîçîëîãèÿëûº ôîðìàëàðäû åêøåï àëóäû.

5. Äåíñàóëûº ê¼ðñåòêiøòåðiíå (àóðóøà»äûëûº, äåìîãðàôèÿëûº ê¼ðñåòêiøòåð, ¼ëøiëiê, ì¾ãåäåêòiê, äåíå æåòiëói) ²Î ëàñòàíóûíû» ¸ñåði áà¹àëàíóûí áåðóäi.

5. Оқу мен оқыту әдістері: кіші топтарда істеу, дискуссия

Дебиет

1. Кенесариев У.И., Жакашов Н.Ж. Экология және халық денсаулығы. Алматы, 2003. – 168-217 б.

2. У.И. Кенесариев, Н.Ж. Жакашов. Экология и здоровье населения: Учебник для медицинских ВУЗов и колледжей. Алматы, 2002. – С.152-197.

3. Тулебаев Р.К., Слажнева Т.И., Кенесариев У.И., Белоног А.А., Корчевский А. «Оценка гигиенических рисков в промышленных регионах РК», Алматы, 2005 г., стр. 281-317.

7. Бақылау:

Тақырып бойынша сұрақтар:

1. Ò½ð¹ûíäàðäû» àóðóøà»äû¹ûí ýïèäåìèîëîãèÿëûº çåðòòåóäi» íåãiçãi ò¾ðëåði, îëàðäû» æåòiñòiêòåði ìåí êåìøiëiêòåði.

2. Õàëûºòû» äåíñàóëûº æà¹äàéûí áiðìåçåòòiê æ¸íå æàë¹àìàëû (äèíàìèêàëûº, ¼òïåëi) çåðòòåóëåðäi ½éûìäàñòûðó.

3. Àºïàðàò ê¼çäåði, òà»äàìàëû æèûíòûºòûº ¸äiñòåð.

4. µéûìäàñòûðûë¹àí áàëàëàðäû» äåíñàóëûº æà¹äàéûí æà¹äàéûí çåðòòåó åðåêøåëiêòåði. Àºïàðàòòû æèíàó, ¼»äåó, òàëäàó ¸äiñòåði.

5. ²îðøà¹àí îðòàíû» ¸ðò¾ðëi äå»ãåéäå ëàñòàíó àéìàºòàðûíäà¹û áàëàëàðäû» äåíñàóëûº æà¹äàéûíû» åðåêøåëiêòåðiíi» øûíäû¹ûíû» ñòàòèñòèêàëûº áà¹àñû.

6. Ëàñòàí¹àí îðòà æà¹äàéûíäà¹û ò½ð¹ûíäàðäû» äåíñàóëû¹ûíû» ê¼ðñåòêiøòåði:

- æàëïû àóðóøà»äûº

- ñîçûëìàëû àóðóëàðäû» òàðàëóû

- ÇÂÓÒ

- ¼ëiì, áàëàëàð ¼ëiìi

- ì¾ãåäåêòiê, áàëà æàñûíàí ì¾ãåäåêòiê

- áåëñåíäi ¼ìiðäi» îðòàøà ½çàºòû¹û