A) самостоятельно, каждым из супругов

B) совместно

C) по соглашению между супругами

D) в судебном порядке;

E) с участием органов опеки и попечительства.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ және әлеуметтік даму МИНИСТРЛІГІ

«МАРАТ ОСПАНОВ АТЫНДАҒЫ БАТЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» ШЖҚ РМК

Семинар сабақтарына арналған

әдістемелік нұсқаулар

Мамандығы: (5В110100) «Жалпы медицина»

Пәні: Құқық негіздері

Кафедра: Қазақстан тарихы және қоғамдық-гуманитарлық пәндер мен психология және педагогика

Курс: 1

№ 5 тақырыбы: Еңбек құқығы пәні,әдісі,жүйесі және қайнар көздері.

Құрастырушы:

аға оқытушы

______Г.Ж.Набиева

Ақтөбе, 2015ж.

Кафедра отырысында бекітілген

«______»____________2015ж.

№____хаттамасы

Кафедра жетекшісі, т.ғ.к., доцент_____________________Б.С.Сүлейменов

Тақырып 5. Еңбек құқығы пәні,әдісі,жүйесі және қайнар көздері.

Мақсаты: Еңбек құқығының пәні, оның қандай қоғамдық қатынастарды реттейтіндігін және олардың қайнар көздерін және де Қазақстан Республикасының зейнетақымен қамсыздандыру құқығы туралы қарастыру.

Оқытудың міндеті: Еңбек құқығының ұғымын, пәнін,тәртібін,әлеуметтік қамсыздандыру құқығындағы заңды дерек –зейнетақылық қатынастарды білу.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Еңбек құқығы пәні,әдісі,жүйесі және қайнар көздері.

2. Еңбекке орналастыру және жұмыспен қамтудың құқықтық негіздері.

3. Қазақстан Республикасының зейнетақымен қамтамасыз етудің құқықтық негіздері.

1-сұраққа: Еңбек құқығы – құқықтың азаматтардың еңбек бостандығына конституциялық құқығын іске асыру барысында, жұмыс беруші мен қызметкердің арасында, жеке, ұжымдық және басқа да шарттар негізінде белгілі бір еңбек қызметін тараптардың жүзеге асыруы кезінде туындайтын еңбек қатынастарын реттеуші саласы. Еңбек құқығы еңбек ету процесінің технологиясын реттемейді,еңбекті ұйымдастыру мен қолдану жөніндегі әлеуметтік құрылымы немесе адамдардың еңбек ету барысындағы қатынастары болып табылады.

2 сұраққа: Тұрғындарды еңбекпен қамтамасыз ету саласында мемлекет азаматтарға кепілдік береді: 1) кез келген қайшылық нысандарынан қорғау және қалаған мамандықтары мен жұмысқа орналасуға тең мүмкіндікті қаматамасыз етеді. 2) жұмыссыздардың кәсіби даярлығын, профессиональную подготовку, переподготовку повышение квалификации и организацию общественных работ для безработных; 3) шағын бизнес және кәсіпкерлікті дамытуға әрекет ету; 4) обеспечение условий для трудоустройства лиц, входящих в целевые группы.т.д. Грждане имеют право на: 1) свободный выбор рода деятельности и профессии путем прямого обращения к работодателям, а также через трудовое посредничество уполномоченного орган по вопроас занятости или частного агенства занятости, оказывающего содействие в трудоустройстве населения.2) самостоятельный поиск работы и трудоустройство, в том числе за границей.3) участие в общественных работах.

3сұраққа: Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы еңбекке жарамсыз азаматтарға әлеуметтік көмек көрсету саласындағы қатынастарды және осыларға қатысы бар заңды деректерді анықтау, олар жөнінде туындаған дауларды шешу қатынастарын зерттейді.Қазақстан Республикасының азаматы заңдарда бекітілген тәртіпте зейнетақымен қамтамасыз етілуге құқылы. Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын шетел азаматтары және азаматтығы жоқ адамдарда Қазақстан азаматтарымен бірдей зейнетақымен қамсыздандырылу құқығын пайдалана алады, егер ол заңдарда және халықаралық шарттарда көрсетілмесе.

Сабақ беру және оқыту әдістері: талдау,пікірталас,терминдермен жұмыс,сұрақ-жауап.

Назар аударатын ұғымдар:(терминдер) еңбек, еңбек құқығы,жеке еңбек шарты, ұжымдық еңбек шарты, әлеуметтік қамсыздандыру, зейнетақы, еңбек даулары.

Негізгі әдебиеттер тізімі:

1 1.«Қазақстан -2050» Стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты. Қазақстан Республикасының Президенті Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы. Алматы; ЮРИСТ,2014.-44бет.

2. «Қазақстан жолы -2050; Бір мақсат,бір мүдде,бір болашақ» атты Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың 17 қаңтар 2014 жылғы Қазақстан халқына жолдауы.

3.Қазақстан Республикасының мемлекет және құқық негіздері: оқу құралы/ жалпы ред басқарған А.Н. Ағыбаев.1- бөлім. Алматы: Қазақ университеті, 2013.-300 бет.

4. Қазақстан Республикасының мемлекет және құқық негіздері: оқу құралы/ жалпы ред басқарған А.Н. Ағыбаев.2- бөлім. Алматы: Қазақ университеті, 2013.-246 бет.

5. Оспанов Қ.И. Құқық негіздері. Оқу құралы. Алматы: Жеті Жарғы,2011-304 бет.

6.Ағыбаев А.Н.Қылмыстық құқық. Жалпы бөлім.Оқулық.Алматы,2012.-374 б.

7.Ағыбаев А.Н.Қылмыстық құқық. Ерекше бөлім.Оқулық.Алматы,2012.-560 б.

8.Аленов М.А.,Мадиярова А.С. Қазақстан Республикасының азаматтық іс жүргізу. –Астана,2011,431б.

9.Матузов Н.И.,Малько А.В. Мемлекет және құқық теориясы/орыс тілінен қазақшаға аударған Б.Ө.Алтынбасов.- Алматы,2013.

Қосымша әдебиеттер:

1 Қазақстан Республикасының Конституциясы.Алматы: «Юрист» баспасы,2007.-40б.

2«Қазақстан Республикасының Мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Конституциялық Заңы,16 желтоқсан 1991 жыл.

3 Қазақ ССР-нің мемлекеттік егемендігі туралы Декларациясы, 25 қазан 1990 жыл.

4 Закон «Об изменений наименования Каз ССР», 10 декабря 1991 год.

5 «Қазақстан Республикасының 2010 жылдан 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған құқықтық саясат тұжырымдамасы туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2029.

6 Гражданский кодекс Республики Казахстан Общая часть. Алматы: Юрист, 2009.

7 Гражданский кодекс Республики Казахстан. Особенная часть. Алматы: Юрист 2009.

8 Гражданский процессуальный кодекс Республики Казахстан А,2009

9 Закон РК «О гражданстве Республики Казахстан»от 20 июня 1991г. Алматы: Юрист, 2006.

10 Закон РК «Об авторским праве и смежных правах «олт 10 июня 1996 г. Алматы: Юрист, 2006.

11 Патентный закон Республики Казахстан от 16 июля 1999г. Алматы: Юрист, 2006.

12 Қазақстан Республикасының Неке(ерлі зайыптылық) және отбасы туралы Заңы. -Алматы, Қазақстан Республикасының 2011жылғы 26 желтоқсандағы №518-IV Кодексі.

13 Закон РК «О труде в Республики Казахстан»от 10 декабря 1999г.Алматы:Юрист,2006.

14 Закон Республики Казахстан «О борьбе с коррупцией»принят 2июля 1998г.\Казахстанская правда 9июля 1998г.

15 Закон Республики Казахстан «Об акционерных обществах»принят 13 мая 2003г.\Казахстанская правда.16мая 2003г.

16 Закон Республики Казахстан «Об обязательном страховании гражданско-правовой ответственности работодателя за приченение вреда жизни и здоровью работника при исполнении им трудовых обязанностей»принят 7 февраля 2005 года.\Казахстанская правда 12 февраля 2005г.

17. 2013жылғы 26 маусымдағы «Қазақстан Республикасының жаңа бюджет саясатының тұжырымдамасы» атты Қазақстан Республикасы Президентінің № 590 жарлығы http://www.akorda.kz.

18 Закон Республики Казахстан «О правах ребенка в Республике Казахстан»принят 8 августа 2002 года. (Казахстанская правда) 13 августа 2002г.

19 Послание Президента Республики Казахстана Нурсултана Назарбаева народу Казахстана./Казахстанская правда.19 февраля 2005 г.

20 Земельный кодекс Республики Казахстан от 20 июня 2003г.Алматы:Юрист,2006.

21 Кодекс Республики Казахстан об административных правонарушениях от 30 января 2001г.Алматы:2008.

22 Конституционный закон РК «О выборах в Республике Казахстан»от 28 сентября1995г.Алматы2006.

23 Уголовно-процессуальный кодекс Республики Казахстан от 13 декабря 1997г.Алматы:2006.

24 Закон РК «Об охране окружающей среды»от 15 иля 1997г.Алматы:2006

Бақылау сұрақтары:

1.Еңбек құқығы пәні нені оқытады.

2.Әлеуметтік әріптестіктің субьектілері және мақсаты.

3.Жеке еңбек шартының мазмұны.

4.Жұмыс уақытының қандай түрлері бар.

5.Еңбек дауларын қарау және шешу жолдары.

6. Жеке еңбек шартын тараптардың еркіне байланысты емес мән-жайлар бойынша тоқтатуды айтыңыз.

7. Жеке еңбек шартын қызметкердің бастамасы бойынша бұзудың негіздері.

Қортындылауға арналған тест тапсырмалары:

1.Қызметкер міндетті (дұрыс емес жауабын көрсетіңіз)

А) еңбек міндеттерін адал орындауға

В) жұмыс берушіге мүліктік зиян келтіруге жол бермеуге

С) еңбек тәртібін сақтауға өзіне сеніп тапсырылған құпия мәліметтерді жария етпеуге

Д) уақытылы жалақысын алуға

2.Еңбек құқығының жалпы бөлімі мынадай құқықтық нормалардан тұрады

А) құқықтың пәнін,әдісін, оның негізгі қағидаларын анықтайтын нормалардан

В) еңбек дауларын шешу тәртібін анықтайтын нормалардан

С) тараптардың жауапкершілік нормалары

Д) жұмысқа қабылдауды реттейтін нормалар

3.ҚР еңбек кодексі қашан қабылданды

А) 1 қаңтар 2007 ж.

В) 15 мамыр 2007 ж.

С) 1 қыркүйек 2008 ж

Д) 31 желтоқсан 2006 ж.

Е) 3 мамыр 2007 ж.

4. Құқықтың қай саласы азаматтар мен жұмыс берушінің арасындағы қатынастарын реттейді

А) әкімшілік құқық

В) азаматтық құқық

С) еңбек құқығы

Д) отбасы құқығы

Е) жер құқығы

5. Еңбек шарты – бұл

А) қызметкер мен жұмыс берушінің арасындағы жазбаша келісім

В) еңбек нормаларын қолдану және құру жолындағы ерікті, тараптардың тәуелсіздігі мен тең құқығына негізделген ұйымдар мен кәсіпкерлердің тығыз байланысы

С) қоғамдық еңбек қатынастарын реттейттін

Д) еңбек нормаларын қолдану және құру жолындағы ерікті, тараптардың тәуелсіздігі мен тең құқығына негізделген ұйымдар мен кәсіпкерлердің тығыз байланысы

қаржылық қатынастарды реттейді

Е) мүліктік және мүліктік емес қатынастарды реттейді