3 страница. Б. көптеген симптомдар жиынтығы

Б. көптеген симптомдар жиынтығы

В. ауырсынулық белгілердің жиынтығы

Г. нақты науқастың әр түрлі симптомдарының жиынтығы

+Д. бір патогенетикалық механизммен байланысқан симптомдар жиынтығы

12. Келесі күрделі психопатологилық синдромдарды бөліп алады:

А. маниакальды

+Б. депрессивті-параноидты

В. кататоникалық

Г. парафренді

Д. невротикалық

13. Негативті(дефицитті) синдромдарға жатады:

+А. апато-абулиялық

Б. амнестикалық

В. депрессивті

Г. галлюцинаторлы-параноидты

Д. астеникалық

14. Астеникалық синдром сипатталады:

А. көңіл-күйдің көтеріңкі болуымен

+Б. психикалық қажумен

В. фиксационды амнезиямен

Г. конфабуляциямен

Д. дене схемасының бұзылыстарымен

15. Соматикалық аурудан кейінгі астеникалық синдромға тән:

А. көңіл-күйдің көтеріңкі фонымен

+Б. жоғары шарашағандық және зорыққандық

В. гипостезиялар

Г. естің бұзылуы

Д. фиксациялық амнезия

16. Атеросклероз кезінде астеникалық синдромға тән:

А. айқын емес зорығу

+Б. ұзаққа созылған физикалық және ақыл-ой күш салу қабілетін жоғалту

В. ұзаққа созылған демалыстан кейінгі жұмысқа қабілеттіліктің қалпына келуі

Г. фиксациялық амнезия

Д. дисфория

17. Деперсонализация-бұл:

+А. өзіндік мендіктің өзгеруі әсерінен уайымдағандықтан ауырсынуды сезіну

Б. өзіндік психикалық қызметінің бөтенсінуіне уайымдау

В. өз дене формасының және дене мөлшерінің бұрмалану түріндегі қабылдаудың бұзылуы

Г. науқастың өз денесіндегі кемістік бар екеніне сендіру

Д. бұл да «егіздің сандырағы» сияқты

18. Галлюциноз сипатталады:

А. сананың күңгірттену фонындағы көптеген сахналық тәрізді галлюцинациялармен

Б. сананың анық фонындағы галлюцинаторлы-параноидты симптоматикамен

В. психикалық автоматизм көрінісімен

+Г. жедел делирия көрінісімен

Д. ес бұзылыстарымен

19. Көру галлюцинозы болады:

+А. кәрілік кезеңіндегі көру қабілетін жоғалту

Б. инволюциялық меланхоля кезінде

В. параноидты шизофрения кезінде

Г. психотравматикалық жағдайларда

Д. алкоголизммен ауыратын науқастарда

20. Лермит галлюцинозы кездеседі:

А. көру қабілетін жоғалтуда

Б. алкоголизмде

В. церебральды атеросклерозда

Г. бас миының маңдай бөлігіндегі органикалық зақымдануында

+Д. ми аяқшаларының органикалық зақымдануында

21. Галлюцинаторлы –параноидты синдромға кіреді:

+А. қудалау сандырағы

Б. нигилистикалық сандырақ

В. конформды сандырақ

Г. өзін-өзі бағалауын төмендетумен жүретін сандырақ ойлар

Д. деперсонализация

22. Дереализация-бұл:

А. қоршаған ортадағы шынайы бағдарды жоғалту

+Б. жалғандықты сезіну, оның түсінігіндегі айналадағы өзгерістер, әлем бұрынғысынша қалды

В. ұлылық және кереметтік жалған ойлар

Г. науқастың айтуы бойынша адамдардың жануарларға, заттарға айналып кетуі

Д. фантастикалық галлюцинациялардың пайда болуы

23. Корсаков синдромы кезіндегі басты бұзылыс-бұл:

+А. фиксациялық амнезия

Б. өршіген амнезия

В. конградты амнезия

Г. ретроградты амнезия

Д. антероградты амнезия

24. Кандинский-Клерамбо синдромына кіреді:

+А. псевдогаллюцинация

Б. шынайы есту галлюцинациялары

В. нигилистикалық сандырақ

Г. улану сандырағы

Д. дереализация

25. Парафренді синдромға кіреді:

А. шынайы есту галлюцинациялары

Б. фантастикалық конфабуляциялар

+В. қатынастың сандырақ ойлары

Г. естің бұзылуы

Д. жабысқақ ойлар

26. Лакунарлы ақыл-ой кемістігі кездеседі:

А. шизофренияда

Б. эпилепсияда

В. сенильді деменцияда

+Г. атеросклеротикалық деменцияда

Д. олигофренияда

27. Котар сандырағы жиі мынаған тән:

А. шизофрениядаға

Б. биполярлы психозға

+В. инволюциялық меланхолиға

Г. реактивті депрессия

Д. кәрілік психоз

28. Ганзер синдромы мынаған тән:

А. шизофренияда

Б. кәрілік психозға

В. инволюциялық психозға

+Г. истерикалық психозға

Д. алкогольды психозға

29. Депрессивті жағдайға тән:

А. дисфория

Б. қозғалыс активтілігі

В. сананың бұзылуы

+Г. идеаторлы баяулану

Д. қудалаудың сандырақ ойлары

30. Маниакальды идеаторлы қозу мына кезде айқын болады:

А. гипомнезияда

Б. конфабуляциялармен

В. ассоциацияның баяулауы

+Г. «ойдың секірімен» алаңдаушылық көрінісі

Д. сананың бұзылуы

31. Кататоникалық ступор көрінеді:

+А. амимикалық қатып қалған беттің қозғалыссыздығымен

Б. айқын депрессивті аффектпен

В. бұлшықет тонусының төмендеуімен

Г. тентектікпен

Д. орынсыз әзілдермен

32. Гебефреникалық қозу көрінеді:

+А. тентектікпен, әлпеттенумен(гримасничанием)

Б. экстаз, суйсінушіліктің болуымен

В. жасандылық, астарлылық қалыппен

Г. абсолютті қатыссыздық

Д. бұлшықет тонусының жоғарылауы

33. Психикалық автоматизмнің симптомдары мынаның құрамына кіреді:

А. пакранояльды синдром

Б. жабысқақтықтың синдромы

В. Корсаков синдромы

Г. дисморфоманикалық синдромы

+Д. Галлюцинаторлы-паранояльды синдромы

34. Кандинский-Клерамбоның психикалық автоматизм синдромы құрамында байқалмайды:

+А. сананың бұзылысы ауырсынулық сипатта

Б. псевдогаллюцинация

В. әсер етудің сандырақты ойлары

Г. Ментизм/ еріксіз ассоциацияның пайда болуы

Д. өзіндік психикалық үрдістің бөтенсінуі

35. Сандырақтың қандай фабулаларында науқаста мінез-құлықтың қоғамдық қауіпті және суицидті формалары кездеседі:

А. ипохондрикалық нигилистикалық сандырақ

Б. өзін-өзі кінәлау және кемсіту сандырағы

+В. ұлы байлылық сандырағы

Г. қудалау сандырағы

Д. қызғаныш сандырағы

36. Парафренді синдромға тән емес:

А. сандырақ жүйесінің ыдырауы

Б. көңіл-күйдің көтеріңкі болуы, кең пейілділік

В. психикалық автоматизм

Г. ұлы байлылық ойлары

+Д. парамнезия

37. психикалық автоматизмге қандай симптомдар кіреді:

А. ойдың тығындалуы(шперрунг)

+Б. ашықтықтық симптомы

В. псевдогаллюцинация

Г. персеверация

Д. амбитенттілік

38. Кандинский-Клерамбо синдромының жайылған түрінде жиі мүмкін болатын ауру ағымының болжамы:

А. толық айығу

Б. толық жарыместіктің қалыптасуы

В. лакунарлы жарыместіктің қалыптасуы

Г. созылмалы регредиентті ағымы

+Д. прогредиентті ағымы

39. Созылмалы сандырақтың синдромдары алмасуының соңы қалай болады:

А. парафренді-параноидты-паранояльды

+Б. паранояльды- параноидты- парафренді

В. парафренді- паранояльды- параноидты

Г. параноидты- паранояльды- парафренді

Д. паранояльды- парафренді –параноидты

40. Сананың бұзылуы болмайды:

+А. амбулаторлы автоматизм

Б. petit mal

В. дисфория

Г. эпилепсия кезіндегі пароксизмнің барлық түрі

Д. обнубиляция

41. Тоникалық және клоникалық тырысулар болады:

+А. grand mal

Б. абсанстар

В. дисфория

Г. амбулаторлы автоматизм

Д. психикалық втоматизм

42. Кенеттен басталып кенеттен аяқталады:

А. grand mal

Б. абсанс және petit mal-дің басқа варианттары

В. күңгіттік жағдай

+Г. эпилепсия кезіндегі пароксизмнің барлық түрі

Д. фуга

43. Науқас төстің артында жағымсыз сезінуіне шағымданады, мынаған ұқсайды «денені қышқыл жеп жатқандай»

А. гиперэстезия

Б. парэстезия

В. психосенсорлы бұзылыс

+Г. сенестопатия

Д. жалған елес

44. Науқас күнделікті бөлмедегі қабырғалардың қисайып оның үстіне түсіп кеткеніндей сезінуіне шағымданады.

А. деперсонализация

Б. гиперэстезия

+В. психосенсорлы бұзылыс

Г. парейдолия

Д. жалған елес

45. Науқас терісінің астында құрт-құмырсқалардың жүруін сезінеді.

А.парейдолиялық иллюзия

+Б. тактилді елес

В. вербальды елес

Г. деперсонализация

Д. жалған елес

46. Науқас аузында жоқ шашты сезеді. Аузын тазалауға тырысады.

+А. тактилді елес

Б. сенестопатия

В. психосенсорлы бұзылыс

Г. парейдолия

Д. жалған елес

47. Науқас айтады: Көшедегі адамдар кішкентай сияқты(карликтер сияқты).

А. деперсонализация

Б. гиперэстезия

+В. психосенсорлы бұзылыс

Г. парейдолия

Д. жалған елес

48. Науқас түсініксіз нәрсені сезінеді; бүкіл әлем ұзақтағандай және түтіктен көрініп тұрғандай.

А. шынайы елес

Б.парейдолиялық иллюзия

В.сенестопатия

+Г. дереализация

Д. жалған елес

49. Науқас шағымданады: ішкі дүниесі өзгерген сияқты, оның сезінуі және ойлардың бұрынғысына ұқсамайтын сияқты.

А.сенестопатия

+Б. деперсонализация

В. сенсорлы депривация

Г. гиперэстезия

Д. дене жоспарының бұзылысы

ЗАДАЧИ:

1. Нақастың жағдайы зорығудың жоғарғы дәрежесімен, психикалық процестің жоғары тітіркенгіштігімен, гиперстезяның психикалық және физикалық тітіркенуге қатынасымен анықталады. Оны қалай бағалау керек:

А. Апатоабулитикалық синдром

Б. депрессиялық синдром

+В. астеникалық синдром

Г. деперсонализация синдром

Д. истерикалық синдром

2. Соматикалық аурулары жоқ науқаста ұзақ уақыт бойы (апта және одан да көп) көңіл-күйдің жабырқаңқылығымен, мұңаюымен, көңілсіздікке шағымдануымен, қырсықтықпен, қозғалыстың тежелгіштігімен, тәбеттің төмендеуімен, ұйқының бұзылуымен, жалпы науқастанумен, ішінің ауруымен осы жағдайда қалай бағалаймыз:

А. астеникалық синдром

Б. невроз тәрізді синдром

В. фобиялық синдром

+Г. депрессиялық синдром

Д. истериялық синдром

3. Науқастың оған деген нақты адамдардың логикалық дәлелдемелерімен үнемі және тұрақты жалған жаман қатынаста екеніне сендіру. Бұл қалай бағаланады:

А. фантастикалық сандырақ

Б. образды сандырақ

+В. паранояльды сандырақ

Г. резидуальды сандырақ

Д. сандырақ тәрізді фантазиялар

4. Пациент бір қалыпта қатып қалады, оның көзқарасы да қатып қалған, маска тәрізді бет, қолдары шынтақ буынында бүгіліп денеге тақалған, толық үн шығармау(мутизм), негативизм. Бұл жағдайды қалай бағалау керек:

А. психогенді ступор

+Б. кататоникалық ступор

В. депрессивті ступор

Г. апатикалық ступор

Д. сананың аментивті күңгірттенуі

Вариант

1.Типтік нейролептиктерге жатады:

А.азалептол

+Б.аминазин

В.инвега

Г.рисперидол

Д.серквель

2.Галоперидолды қарсы көрсетілген:

+А.Паркинсон ауруында

Б.Пик ауруында

В.Альцгеймер ауруында

Г.мультиинфарктті деменцияда

Д.маниакальды синдромда

3.Нейролептиктарға жатады:

А.мелипрамин

Б.акинетон

В.клопиксол

Г.пароксетин

+Д.сенорм

4.Нейролептиктердің антипсихотикалық әсері негізінде байланысты:

А.гистаминдік рецепторлардың блокадасымен

Б.серотониндік рецепторлардың қозуымен

В.дофаминдік рецепторлардың қозуымен

Г.норадреналиндік рецепторлардың блокадасымен

+Д.дофаминдік рецепторлардың блокадасымен

5.Экстрапирамидті синдром нені қабылдағанда дамиды?

А.серотониннің кері басып алу ингибиторларын

Б.үшциклдік антидепрессанттарды

В.моноаминооксидаза ингибиторларын

+Г.типтік нейролептиктерді

Д.орталық холинолитиктерді

6.Қатерлі нейролептикалық синдром дамығанда қажет:

А.нейролептикалық терапияны доғару

Б.нейролептиктер дозасын төмендету

В.нейролептикалық терапияны доғармау,бірақ дезинтоксикация жүргізу

+Г. нейролептикалық терапияны доғару, дезинтоксикация жүргізу

Д.нейролептиктер дозасын төмендету, дезинтоксикация жүргізу

7.Ұзартылған нейролептиктерге жатады:

А.трифлуперазин

+Б.галопеидол-деканоат

В.литий карбонаты

Г.аминазин

Д.респиредон

8.Галоперидолдың негізгі терапиялық әсері болып табылады:

А.анксиолитикалық

Б.седативті

В.тимолептикалық

+Г.антипсихотикалық

Д.антиконвульсивті

9.Төменде көрсетілген қандай жағдайда аминазинді қолдану көрсетілген?

А.мазасыз тағатсыздану

+Б.кататониялық қозу

В.олигофрениямен ауыратын науқастың яктациясы

Г.есіріктік талма

Д.қантамырлы делирии бар науқастардың қозуы

10.Төменде көрсетілген препараттардың қайсысы нейролептиктерге жатпайды:

А.эглонил

+Б.пиразидол

В.флюанксол

Г.модитен-депо

Д.трифтазин

11.Типтік нейролептиктердің жанама әсерлерінің біріне жатады:

А.гипертониялық криз

Б.ішектің тұрақты атониясының дамуы

+В.кеш дискинезия

Г.физикалық тәуелдліктің дамуы

Д.ерте менопауза

12.Аталғандардың қайсысы нейролептиктердің жанама әсері болып табылмайды?

А.тырыспалы талма

Б.экстрапирамидті синдром

В.үрей

+Г.естудің бұзылуы

Д.көрудің бұзылуы

13.Бұлшықеттік сіреспе қандай препаратты қолданғаннан кейін дамиды?

А.циклодол

Б.паксил

+В.трифтазин

Г.финлепсин

Д.седуксен

14.Физикалық тәуелділік қандай преаратты қолданғанда дамиды?

А.аминазин

Б.галоперидол

В.рисполепта

+Г.фенобарбитал

Д.азалептин

15.Қандай жағдайға байланысты азалептинмен терапия науқасқа үнемі клиникалық анализ жүргізуді талап етеді?

+А.агранулоцитоз дамуы мүмкіндігіне

Б.лейкемия даму мүмкіндігіне

В.эритропения даму мүмкіндігіне

Г.тромбоцитопения даму мүмкіндігіне

Д.аталғандардың барлығы даму мүмкіндігіне

16.Нейролептиктердің жанама әсерінің біріне жатады:

А.серотонинді синдром

+Б.гиперпролактинемия

В.гипопролактинемия

Г.гиперальдостеронизм

Д.гипоальдостеронизм

17.Гинекомастия жанама әсерінің көрінісі болып табылады:

А.амитриптилиннің

+Б.аминазиннің

В.феназепамның

Г.глициннің

Д.бензоналдың

18.Типтік нейролептиктерге жатпайды:

А.мажептил

+Б.оланзапил

В.сонапакс

Г.тизерцин

Д.трифтазин

19. Типтік нейролептиктерге жатпайды:

А.френолон

Б.аминазин

В.эглонил

Г.трифлуперазин

+Д.клопиксол

20.Ноотроптарды тағайындауға қарсы көрсеткіш болып табылады:

+А.психомоторлы қозу

Б.Бөліктік қозу

В.тотальды деменция

Г.ауыр астения

Д.ОЖЖ-ның органикалық зақымдануы

21.Ноотроптарға жатады:

+А.пирацетам

Б.актовегин

В.лидаза

Г.каптоприл

Д.мажептил

22.Ноотроптарды қолдануға көрсеткіш болып табылады:

А.Корсаков психозы

Б.эндогенді депрессия

В.кататониялық ступор

Г.реактивті параноид

+Д.нейроинфекциядан кейінгі қалдық белгілер

23.Үшциклдік антидепрессанттарға жатады:

А.флуоксетин

Б.ремерон

+В.мелипрамин

Г.деприм

Д.паксил

24.Серотониннің кері басып алуының селективті ингибиторларына жатады:

А.анафранил

Б.аурорикс

В.ципрамил

+Г.коаксил

Д.леривон

25.МАО-ның қайтымды ингибиторларына жатады:

А.пиразидол

Б.имипрамин

+В.ниаламид

Г.иксел

Д.ремерон

26.Серотониннің кері басып алу ингибиорлары тобының антидепрессанттары:

А.миансерин

+Б.флуоксетин

В.коаксил

Г.мелипрамин

Д.людиомил

27.Антидепрессантарға жатпайды:

А.амитриптилин

Б.мапротилин

В.имипрамин

Г.пароксетин

+Д.азалептин

28.Антидепрессантардың әсерінің жоқтығына көз жеткізу үшін керек:

А.3-4 күн

Б.1 апта

+В.2 апта

Г.3-4 апта

Д.4-6 апта

29.Нормотимиктарға жатады:

+А.карбамазепин

Б.фенобарбитал

В.ноотропил

Г.амитриптилин

Д.лидаза

30.Нормотимиктердің көрсеткіші:

А.эмоциональды лабильділіктің корекциясы

Б.депрессияны емдеу

+В.аффективті психоздардың алдын-алу

Г.невроздардың алдын-алу

Д.тырыспалы ұстамаларды алдын-алу

31.Карбамазепин мен депакин қай классқа жатады:

А.нейролептиктерге

Б.транквилизаторларға

+В.антиконвульсанттарға

Г.антидепрессанттарға

Д.психостимуляторларға

32.Литий карбонатының терапиялық дозасын орнату үшін концентрацияны анықтайды:

+А.несепте

Б.қанда

В.сілекейде

Г.ликворда

Д.асқазанда

33.Литий тұздарын қолданады:

+А.мания және депрессия ұстамаларын ескерту үшін

Б.депрессияны емдеу үшін

В.жедел сандырақ ұстамаларын емдеу үшін

Г.галлюциноздарды емдеу үшін

Д.тырыспалы ұстамаларды емдеу үшін

34.Литий тұздарын тағайындауға қарсы көрсеткіш:

А.гастрит

Б.қант диабеті

В.бүйрек патологиясы

Г.депрессия

+Д.бауыр патологиясы

35.Психотерапия кіммен жұмыс істегенде қолданылмайды:

А.балалармен

+Б.психопаттармен

В.жедел психозды аурулармен

Г.сау адамдармен

Д.тәуелділік аурулармен

36.Лепонекс (азалептин) қандай ауруды емдеуде қолданылатын препарат болып табылады:

А.биполярлы аффективті бұзылыстарда

Б.депрессивті бұзылыстарда

+В.созылмалы шизофренияда

Г.Альцгеймер ауруында

Д.үрейлі нервтік бұзылыстарда

37.Седуксен:

А.көбінесе эпилепсияны емдеуде қолданылады

Б.мөлшерін асырып жібергенде тремор және гиперкинездер дамиды

+В.үрей мен қорқыныш сезімді тиімді жояды

Г.жедел галюцинаторлы-сандырақ жағдайды тиімді жояды

Д.барлық аталған қасиеттерге ие

38.Амитриптилин:

А.тырыспаға қарсы препарат

+Б.антидепрессант

В.транквилизатор

Г.нейролептик

Д.ноотроп

39.Фенобарбитал:

А.тырыспаға қарсы препарат

Б.антидепрессант

+В.транквилизатор

Г.нейролептик

Д.ноотроп

40.Трифтазин:

А.тырыспаға қарсы препарат

Б.антидепрессант

В.транквилизатор

+Г.нейролептик

Д.ноотроп

41.Галоперидол:

А.транквилизатор

+Б.нейролептик

В.антидепрессант

Г.тырыспаға қарсы препарат

Д.психотропты әсері жоқ

42.Аминазиннің (хлорпромазин) басым психотропты әсерін көрсетіңіз:

+А.қозуды,седацияны жою

Б.сандырақ пен галюцинацияны тежеу

В.депрессияны,активизацияны жою

Г.депрессияны,седативті әсерді жою

Д.анксиолитикалық (үрейге қарсы) әсер

43.Галоперидолдың басым психотропты әсерін көрсетіңіз:

А.қозуды,седацияны жою

+Б.сандырақ пен галюцинацияны тежеу

В.депрессияны,активизацияны жою

Г.депрессияны,седативті әсерді жою

Д.анксиолитикалық (үрейге қарсы) әсер

44. «Жабысқақ жағдай неврозы» диагнозы бар науқастарда ұйқысыздықты емдеу үшін таңдамалы препарат:

А.мелипрамин (имизин)

Б.амитриптилин

+В.радедорм (нитразепам)

Г.фенобарбитал

Д.аминазин

45.Жедел сандырақ ұстамасы бар шизофрениямен ауыратын науқастарда ұйқысыздықты емдеу үшін таңдамалы препарат:

А.мелипрамин (имизин)

Б.амитриптилин

В.радедорм (нитразепам)

Г.фенобарбитал

+Д.аминазин

Вариант

1.Даун ауруына тән хромосомдық жиынтық:

А. Бір Х-хромосоманың жеткіліксіздігімен немесе морфологиялық өзгерісімен көрсетілген

Б. Кариотипте үш немесе одан да көп Х-хромосоманың болуы

В. Артық Х-хромосоманың есебінен(47-48 және одан көп) жалпы хромосома санының көбеюімен байланысты

+Г. 21-ші хромосоманың трисомиясы

Д. Артық Y-хромосоманың есебінен хромосома санының көбеюімен байланысты

2. Шерешевский-Тернер синдромына тән хромосомдық жиынтық:

+А. Бір Х-хромосоманың жеткіліксіздігімен немесе морфологиялық өзгерісімен көрсетілген

Б. Кариотипте үш немесе одан да көп Х-хромосоманың болуы

В. Артық Х-хромосоманың есебінен(47-48 және одан көп) жалпы хромосома санының көбеюімен байланысты

Г. 21-ші хромосоманың трисомиясы

Д. Артық Y-хромосоманың есебінен хромосома санының көбеюімен байланысты

3. ”трипло-Х” синдромына тән хромосомдық жиынтық:

А. Бір Х-хромосоманың жеткіліксіздігімен немесе морфологиялық өзгерісімен көрсетілген

+Б. Кариотипте үш немесе одан да көп Х-хромосоманың болуы

В. Артық Х-хромосоманың есебінен(47-48 және одан көп) жалпы хромосома санының көбеюімен байланысты

Г. 21-ші хромосоманың трисомиясы

Д. Артық Y-хромосоманың есебінен хромосома санының көбеюімен байланысты

4. Клайнфельтер синдромына тән хромосомдық жиынтық:

А. Бір Х-хромосоманың жеткіліксіздігімен немесе морфологиялық өзгерісімен көрсетілген

Б. Кариотипте үш немесе одан да көп Х-хромосоманың болуы

+В. Артық Х-хромосоманың есебінен(47-48 және одан көп) жалпы хромосома санының көбеюімен байланысты

Г. 21-ші хромосоманың трисомиясы

Д. Артық Y-хромосоманың есебінен хромосома санының көбеюімен байланысты

5. «дубль-Y» синдромына тән хромосомдық жиынтық:

А. Бір Х-хромосоманың жеткіліксіздігімен немесе морфологиялық өзгерісімен көрсетілген

Б. Кариотипте үш немесе одан да көп Х-хромосоманың болуы

В. Артық Х-хромосоманың есебінен(47-48 және одан көп) жалпы хромосома санының көбеюімен байланысты